Action!

From Atariki

(Różnice między wersjami)

Wersja z dnia 03:49, 24 lut 2021

Strukturalny, kompilowany język programowania dla ośmiobitowych Atari. Dzieło programisty OSS nazwiskiem Clinton Parker, sprzedawane od 1983 roku pod marką Action Computer Services. Właścicielem praw autorskich było kolejno OSS, ICD, a w końcu FTe.

Action! łączy w sobie cechy C i Pascala, czyli wygodę programowania z całkiem szybkim kodem wynikowym. Składnia Action! była wzorowana na języku ALGOL 68. Niemałą zaletą Action! jest dość wygodny, pełnoekranowy edytor. W języku tym napisano sporo programów użytkowych (np. DiskRx), gier, np. Problem Jasia czy nawet utwory do gier (np. w Tanks, Battle Ships, Scorpions v2.0).

Oryginalna wersja języka występuje na cartridge'u, ale krążyła też niemal w pełni funkcjonalna wersja dyskowa. Język na cartridge'u zajmował 16k - w czterech bankach po 4k (z czego jeden bank zawsze zajmował B000-BFFF, a reszta była podmieniana pod A000-AFFF) - zajmującym w sumie te same adresy, co interpreter Atari BASIC, tj. $A000-$BFFF.

Ciekawostką jest spora biblioteka procedur krążąca w sieci, dzięki czemu Action! stał się bardzo rozbudowanym i elastycznym narzędziem pracy dla programistów.

Znane osobistości używające Action! to: Jakub Husak, Gizmo Magic oraz tdc.

Typy danych

W Action! występują trzy typy danych numerycznych: BYTE, CARD i INT. BYTE to ośmiobitowa liczba całkowita bez znaku, CARD - 16-bitowa liczba całkowita bez znaku, INT - 16-bitowa liczba całkowita ze znakiem. Pozostałe typy to CHAR, ARRAY, POINTER i typy deklarowane przez użytkownika, np.

TYPE CORD=[CARD x,y]
 CORD point
 point.x=42
 point.y=23

Lista słów kluczowych

AND     FI       OR       UNTIL
ARRAY   FOR      POINTER  WHILE
BYTE    FUNC     PROC     XOR
CARD    IF       RETURN
CHAR    INCLUDE  RSH
DEFINE  INT      SET
DO      LSH      STEP
ELSE    MOD      THEN
ELSEIF  MODULE   TO
EXIT    OD       TYPE

Lista rozpoznawanych symboli

+   -   *   /
&   %   !
>   >=  <   <=  <>  #   =
@   ^   .
"   '   $   [   ]
;   ,
(   )

Lista procedur bibliotecznych

Break     LIST      PrintCD   SCompare   Close    Locate
PrintCDE  SCopy     color     MoveBlock  PrintCE  SCopyS
device    Note      PrintD    SetBlock   DrawTo   Open
PrintDE   SetColor  EOF       Paddle     PrintE   SndRst
Error     Peek      PrintF    Bound      Fill     PeekC
PrintI    Stick     GetD      Plot       PrintID  StrB
Graphics  Point     PrintIDE  StrC       InputB   Poke
PrintIE   StrI      InputBD   PokeC      Ptrig    Strig
InputC    Position  Put       TRACE      InputCD  Print
PutD      ValB      InputI    PrintB     PutDE    ValC
InputID   PrintBD   PutE      ValI       InputMD  PrintBDE
Rand      XIO       InputS    PrintBE    SAssign  Zero
InputSD   PrintC

Cechy języka

Action! to jeden z najszybszych kompilatorów dostępnych dla ośmiobitowego Atari.

Program pisze się w edytorze, kompiluje natomiast w tzw. monitorze, który ma też pewne funkcje ułatwiające debugging. Edytor jest pełnoekranowy, pole edycyjne można podzielić na dwa niezależne "okna". Możliwości edytora obejmują kopiowanie bloków, wyszukiwanie i zastępowanie tekstów itp.

Kompilator Action! jest jednoprzebiegowy. Kod źródłowy może być kompilowany z pamięci lub z pliku do pamięci. Jest również dostępne rozwiązanie programowe pozwalające kompilować do pliku (z pewnymi niewielkimi ograniczeniami). W celu przyspieszenia kompilacji można ustawić opcję "wyłącz ekran" na czas kompilacji, co przyspiesza kompilację o 25-30%.

Wszystkie obliczenia dokonywane są w trybie liczb całkowitych ze znakiem lub bez, jedno lub dwubajtowych. Język nie przewiduje wstawek w asemblerze w postaci mnemoników, podprogramy maszynowe muszą być załączane w postaci tablic wypełnionych stałymi szesnastkowymi lub dziesiętnymi.

Zmienne w Action! są alokowane pod stałymi adresami w pamięci, a nie na stosie, co z jednej strony daje bardziej wydajny kod wynikowy, a z drugiej uniemożliwia stosowanie rekurencji.

Przykład kodu

Przykładowa procedura na sito Eratostenesa napisana w Action!:

 BYTE RTCLOK=20, ; addr of sys timer
      SDMCTL=559 ; DMA control
 
 BYTE ARRAY FLAGS(8190)
 
 CARD COUNT,I,K,PRIME,TIME
 
 PROC SIEVE()
 
   SDMCTL=0 ; shut off Antic
   RTCLOK=0 ; only one timer needed
 
   COUNT=0         ; init count
   FOR I=0 TO 8190 ; and flags
     DO
     FLAGS(I)='T
     OD
 
   FOR I=0 TO 8190 ; and flags
     DO
     IF FLAGS(I)='T THEN
       PRIME=I+I+3
       K=I+PRIME
       WHILE K<=8190
         DO
         FLAGS(K)='F
         K==+PRIME
         OD
       COUNT==+1
     FI
     OD
   TIME=RTCLOK ; get timer reading
   SDMCTL=34   ; restore screen
 
   PRINTF("%E %U PRIMES IN",COUNT)
   PRINTF("%E %U JIFFIES",TIME)
 RETURN

Sprawdzenie wersji

Odczyt komórki pamięci $B000 w oryginalnym cartridge-u pozwala uzyskać numer rewizji ACTION! Przykładowo: ? $B000 da w wyniku czterocyfrową liczbę szesnastkową, której ostatnie cyfry oznaczają numer rewizji. W wersji wydanej piracko przez Atrax wygląda to następująco:

45056,$B000 = 6, $0136 54 310

z czego wynika że jest to wersja 1, rewizja 3.6. W sieci dostępny jest obraz cartridge-a z wersją 02.. (numer odczytany z emulatora). Prawdopodobnie można też znaleźć inne.

Dokładniejsze testy wersji wykazały jednak, że wszystkie dostępne w sieci obrazy cartridge-y Action! mają dokładnie ten sam kod, różniący się wyłącznie opisem w dolnej części ekranu edytora oraz zawartością owej komórki $B000, przez co nie można na niej polegać. Prawdopodobnie spowodowane jest to specyfiką ówczesnego rynku, który przy ograniczonej dostępności do źródeł oprogramowania tworzył własne wersje programów (nowości sprzedawały się znacznie lepiej).

Ciekawostki

Istnieją wersje na cartridge'ach datowane na 1986 oraz 1987 rok, bez nazwy producenta/developera w komunikacie na dole ekranu. Prawdopodobnie ta ostatnia jest wersją z poprawkami, wydaną przez FTe, ale nie jest to informacja potwierdzona. Bliższa analiza natomiast wykazała brak różnic z wersją z 1983 roku, z wyjątkiem wyświetlanego komunikatu oraz zmienionej zawartości komórki $B000.
Powstały projekty będące próbą przeniesienia kompilatora języka Action! na komputery osobiste:
- Effectus, którego autorem jest Bostjan Gorisek
- Action! compiler napisany przez Jima Patchella

Linki zewnętrzne

Oficjalny opis języka
Strona z masą źródłówek
Szybka podpowiedź
Hasło Action! na en.wikipedia.org
Hasło Action! na pl.wikipedia.org
Strona domowa Effectus
Strona domowa Action! compiler
Mirror strony o Turbo Basicu i Action! prowadzonej kiedyś przez Sikora

Źródło: "http://atariki.krap.pl/index.php/Action%21"

Kategorie stron: Oprogramowanie Atari 8-bit | Języki programowania

 Strukturalny, kompilowany język programowania dla ośmiobitowych Atari. Dzieło programisty [[OSS]] nazwiskiem Clinton Parker, sprzedawane od 1983 roku pod marką ''Action Computer Services''. Właścicielem praw autorskich było kolejno [[OSS]], [[ICD]], a w końcu [[FTe]].
-Action! łączy w sobie cechy [[C]] i [[Pascal]]a, czyli wygodę programowania z całkiem szybkim kodem wynikowym. Składnia Action! była wzorowana na języku [http://en.wikipedia.org/wiki/ALGOL_68 ALGOL 68]. Niemałą zaletą Action! jest dość wygodny, pełnoekranowy edytor. W języku tym napisano sporo programów użytkowych (np. [[DiskRx]]), gier, np. [[Problem Jasia]] czy nawet utwory do gier (np. w [[Tanks]] czy [[Battle Ships]]).
+Action! łączy w sobie cechy [[C]] i [[Pascal]]a, czyli wygodę programowania z całkiem szybkim kodem wynikowym. Składnia Action! była wzorowana na języku [http://en.wikipedia.org/wiki/ALGOL_68 ALGOL 68]. Niemałą zaletą Action! jest dość wygodny, pełnoekranowy edytor. W języku tym napisano sporo programów użytkowych (np. [[DiskRx]]), gier, np. [[Problem Jasia]] czy nawet utwory do gier (np. w [[Tanks]], [[Battle Ships]], Scorpions v2.0).
-Oryginalna wersja języka występuje na [[cartridge]]'u, ale krążyła też niemal w pełni funkcjonalna wersja dyskowa. Język na cartridge'u zajmował 16k - w dwóch bankach po 8k (oddzielnie edytor i monitor) - zajmującym te same adresy, co interpreter Atari BASIC, tj. $A000-$BFFF.
+Oryginalna wersja języka występuje na [[cartridge]]'u, ale krążyła też niemal w pełni funkcjonalna wersja dyskowa. Język na cartridge'u zajmował 16k - w czterech bankach po 4k (z czego jeden bank zawsze zajmował B000-BFFF, a reszta była podmieniana pod A000-AFFF)  - zajmującym w sumie te same adresy, co interpreter Atari BASIC, tj. $A000-$BFFF.
 Ciekawostką jest spora biblioteka procedur krążąca w sieci, dzięki czemu Action! stał się bardzo rozbudowanym i elastycznym narzędziem pracy dla programistów.
-Znane osobistości używające Action! to: [[Jakub Husak]], [[Gizmo Magic]].
+Znane osobistości używające Action! to: [[Jakub Husak]], [[Gizmo Magic]] oraz [[tdc]].
 == Typy danych ==
 == Lista słów kluczowych ==
- AND     FI       OR       UNTIL  =<   (
+ AND     FI       OR       UNTIL
- ARRAY   FOR      POINTER  WHILE  <>   )
+ ARRAY   FOR      POINTER  WHILE
- BYTE    FUNC     PROC     XOR    #    .
+ BYTE    FUNC     PROC     XOR
- CARD    IF       RETURN   =      >    [
+ CARD    IF       RETURN
- CHAR    INCLUDE  RSH      -      >=   ]
+ CHAR    INCLUDE  RSH
- DEFINE  INT      SET      *      <    "
+ DEFINE  INT      SET
- DO      LSH      STEP     /      <=   '
+ DO      LSH      STEP
- ELSE    MOD      THEN     &      $    ;
+ ELSE    MOD      THEN
- ELSEIF  MODULE   TO       %      !    @
+ ELSEIF  MODULE   TO
  EXIT    OD       TYPE
+== Lista rozpoznawanych symboli ==
+ +   -   *   /
+ &   %   !
+ >   >=  <   <=  <>  #   =
+ @   ^   .
+ "   '   $   [   ]
+ ;   ,
+ (   )
 == Lista procedur bibliotecznych ==
 == Cechy języka ==
+Action! to jeden z najszybszych kompilatorów dostępnych dla ośmiobitowego Atari.
 Program pisze się w edytorze, kompiluje natomiast w tzw. monitorze, który ma też pewne funkcje ułatwiające debugging. Edytor jest pełnoekranowy, pole edycyjne można podzielić na dwa niezależne "okna". Możliwości edytora obejmują kopiowanie bloków, wyszukiwanie i zastępowanie tekstów itp.
-Kompilator Action! jest jednoprzebiegowy, kod źródłowy jest kompilowany z pamięci, co dodatnio wpływa na szybkość kompilatora, ujemnie natomiast na maksymalną wielkość programu. Do obejścia tego problemu można wielopoziomowo wykorzystywać polecenia ''include''. Trzeba tu dodać, że Action! to jeden z najszybszych kompilatorów dostępnych dla ośmiobitowego Atari.
+Kompilator Action! jest jednoprzebiegowy. Kod źródłowy może być kompilowany z pamięci lub z pliku do pamięci. Jest również dostępne rozwiązanie programowe pozwalające kompilować do pliku (z pewnymi niewielkimi ograniczeniami). W celu przyspieszenia kompilacji można ustawić opcję "wyłącz ekran" na czas kompilacji, co przyspiesza kompilację o 25-30%.
-Wszystkie obliczenia dokonywane są w trybie liczb całkowitych ze znakiem. Język nie przewiduje wstawek w asemblerze w postaci mnemoników, podprogramy maszynowe muszą być załączane w postaci tablic wypełnionych stałymi szesnastkowymi lub dziesiętnymi.
+Wszystkie obliczenia dokonywane są w trybie liczb całkowitych ze znakiem lub bez, jedno lub dwubajtowych. Język nie przewiduje wstawek w asemblerze w postaci mnemoników, podprogramy maszynowe muszą być załączane w postaci tablic wypełnionych stałymi szesnastkowymi lub dziesiętnymi.
-Zmienne lokalne w Action! są alokowane pod stałymi adresami w pamięci, a nie na stosie, co z jednej strony daje bardziej wydajny kod wynikowy, a z drugiej uniemożliwia stosowanie rekurencji.
+Zmienne w Action! są alokowane pod stałymi adresami w pamięci, a nie na stosie, co z jednej strony daje bardziej wydajny kod wynikowy, a z drugiej uniemożliwia stosowanie rekurencji.
 == Przykład kodu ==
 == Sprawdzenie wersji ==
-Odczyt komórki pamięci $B000 pozwala uzyskać numer rewizji ACTION! Przykładowo: '''? $B000''' da w wyniku czterocyfrową liczbę szesnastkową, której ostatnie cyfry oznaczają numer rewizji. W wersji wydanej piracko przez Atrax wygląda to następująco:
+Odczyt komórki pamięci $B000 w oryginalnym cartridge-u pozwala uzyskać numer rewizji ACTION! Przykładowo: '''? $B000''' da w wyniku czterocyfrową liczbę szesnastkową, której ostatnie cyfry oznaczają numer rewizji. W wersji wydanej piracko przez Atrax wygląda to następująco:
 <pre>
 ,$B000 = 6, $0136 54 310
 z czego wynika że jest to wersja 1, rewizja 3.6. W sieci dostępny jest obraz cartridge-a z wersją 02.. (numer odczytany z emulatora). Prawdopodobnie można też znaleźć inne.
-Dokładniejsze testy wersji wykazały jednak, że wszystkie dostępne w sieci obrazy cartridge-y Action! mają dokłądnie ten sam kod, różniący się wyłącznie opisem w dolnej części ekranu edytora oraz zawartością owej komórki $B000, przez co nie można na niej polegać. Prawdopodobnie spowodowane jest to specyfiką ówczesnego rynku, który przy ograniczonej dostępności do źródeł oprogramowania tworzył własne wersje programów (nowości sprzedawały się znacznie lepiej)
+Dokładniejsze testy wersji wykazały jednak, że wszystkie dostępne w sieci obrazy cartridge-y Action! mają dokładnie ten sam kod, różniący się wyłącznie opisem w dolnej części ekranu edytora oraz zawartością owej komórki $B000, przez co nie można na niej polegać. Prawdopodobnie spowodowane jest to specyfiką ówczesnego rynku, który przy ograniczonej dostępności do źródeł oprogramowania tworzył własne wersje programów (nowości sprzedawały się znacznie lepiej).
 == Ciekawostki ==
-* Istnieją wersje na cartridge'ach datowane na 1986 oraz 1987 rok, bez nazwy producenta/developera w komunikacie na dole ekranu. Prawdopodobnie ta ostatnia jest wersją z poprawkami, wydaną przez FTe, ale nie jest to informacja potwierdzona.
+* Istnieją wersje na cartridge'ach datowane na 1986 oraz 1987 rok, bez nazwy producenta/developera w komunikacie na dole ekranu. Prawdopodobnie ta ostatnia jest wersją z poprawkami, wydaną przez FTe, ale nie jest to informacja potwierdzona. Bliższa analiza natomiast wykazała brak różnic z wersją z 1983 roku, z wyjątkiem wyświetlanego komunikatu oraz zmienionej zawartości komórki $B000.
+* Powstały projekty będące próbą przeniesienia kompilatora języka Action! na komputery osobiste:
+**[[Effectus]], którego autorem jest [[Bostjan Gorisek]]
+**[[Action! compiler]] napisany przez [[Jim Patchell|Jima Patchella]]
 == Linki zewnętrzne ==
 * [http://www.cyberroach.com/analog/an16/action.htm Oficjalny opis języka]
-* [http://www.strotmann.de/twiki/bin/view/APG/LangACTION Strona z masą źródłówek]
+* [https://atariwiki.org/wiki/Wiki.jsp?page=Action Strona z masą źródłówek]
 * [http://atariki.krap.pl/images/2/29/Action_cheat_sheet.pdf Szybka podpowiedź]
-* [http://en.wikipedia.org/wiki/Action! Hasło Action!] na en.wikipedia.org
+* [http://en.wikipedia.org/wiki/Action!_(programming_language) Hasło Action!] na en.wikipedia.org
 * [http://pl.wikipedia.org/wiki/Action! Hasło Action!] na pl.wikipedia.org
+* [http://gury.atari8.info/effectus/ Strona domowa Effectus]
+* [http://www.noniandjim.com/Jim/atari/Action_Compiler.html Strona domowa Action! compiler]
+* [http://ftp.pigwa.net/stuff/mirror/turbobasicxlandaction.com/ Mirror strony o Turbo Basicu i Action! prowadzonej kiedyś przez Sikora]
 [[Kategoria:Oprogramowanie Atari 8-bit]]
 [[Kategoria:Języki programowania]]