CC65

From Atariki

Wersja z dnia 12:47, 12 lip 2005 Jellonek (Dyskusja | wkład) (drobne zmiany merytoryczne...) ← Previous diff		Aktualna wersja Polluks (Dyskusja | wkład) (→Skład pakietu - Apple II)
Linia 1:		Linia 1:
-	'''The 6502 C compiler'''	+	'''cc65''' to pakiet kompilatora języka [[C]], [[asembler]]a, menedżera bibliotek oraz konsolidatora. Pierwsza wersja została napisana w 1989 roku przez Johna R. Dunninga i była wersją [http://en.wikipedia.org/wiki/Small-C Small-C] na [[Atari 8-bit|małe Atari]]. Obecnie rozwijana wersja (działająca wyłącznie w trybie [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kompilacja_skro%C5%9Bna kompilacji skrośnej]), potrafi kompilować pod różne komputery oparte o [[procesor]] [[6502]], jak i 65816 (np. różne odmiany Atari 8-bit, Commodore C64/C128/C16/C116 i inne, Apple II, Nintendo NES...). Pakiet rozwijany jest pod przewodnictwem Ullricha von Bassewitza.
-	Sam program piszemy na PC w dowolnym edytorze tekstu jak Notatnik czy [[CodeGenie]] itp, a kompilator C czyli cc65 zamieni nam go na kod maszynowy 6502.	+	== Skład pakietu ==
-	Cały pakiet programów do tworzenia w C znajdziemy na stronie domowej projektu	+	* ar65 - program do tworzenia bibliotek *.lib i operacji na nich
-	[http://www.cc65.org CC65]	+	* ca65 - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Makroasembler makroasembler] dla procesorów 6502, 65C02 i 65816
		+	* cc65 - skrośny kompilator języka C, tworzący kod źródłowy asemblera ca65
		+	* cl65 - proste w użyciu narzędzie do kompilacji i konsolidacji, będące nakładką na ca65, cc65, co65 i ld65
		+	* co65 - program narzędziowy do konwersji [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik_obiektowy plików obiektowych] w formacie [http://www.6502.org/users/andre/o65/fileformat.html o65] do postaci źródeł asemblera ca65
		+	* od65 - object dumper - pokazuje zawartość plików obiektowych (symbole, eksporty, importy, segmenty)
		+	* da65 - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Deasembler deasembler] produkujący pliki w formacie asemblera ca65
		+	* grc - kompilator "zasobów" .grc dla środowiska GEOS z C64/Apple II
		+	* ld65 - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Konsolidator konsolidator]
		+	== Odnośniki zewnętrzne ==
		+	* [https://cc65.github.io/ Strona domowa CC65]
		+	* [http://en.wikipedia.org/wiki/Cc65 cc65] w Wikipedii
-	Możemy też od razu wpaść na ftp-a [ftp://ftp.musoftware.de/pub/uz/cc65/ ftp.musoftware.de/pub/uz/cc65/] i pobrać plik z bibliotekami dla Atari XE/XL '''cc65-atari-2.10.0-1.zip''' oraz plik z kompilatorem przeznaczonym dla konkretnej platformy OS/2, Linux, Windows, np. '''cc65-win32-2.10.0a-1.zip''' czyli Windows.	+	[[Kategoria:Emulacja]]
-		+	[[Kategoria:Języki programowania]]
-		+
-	Jeśli mamy już ściągnięte oba pliki, znajdujemy dla nich miejsce na którejś z partycji (np. C) i rozpakowujemy je do np. katalogu C:\CC65	+
-		+
-	Teraz musimy jeszcze ustawić troche zmiennych środowiskowych, aby kompilator, linker wiedział gdzie co jest. W przypadku rodziny Windows 9x, dopisujemy w pliku AUTOEXEC.BAT:	+
-		+
-		+
-	<pre>	+
-	PATH=%PATH%;C:\CC65\BIN	+
-		+
-	SET CC65_INC=C:\CC65\INCLUDE	+
-	SET CC65_LIB=C:\CC65\LIB	+
-	SET LD65_CFG=C:\CC65\DOC	+
-	</pre>	+
-		+
-	W przypadku Windows 2000, XP, robimy to następująco:	+
-		+
-	<br />	+
-	<tt>	+
-	Mój Komputer -> Właściwości -> Zaawansowane -> Zmienne środowiskowe -></tt> dopisujemy w oknie <tt>Zmienne systemowe</tt>, czyli klikamy <tt>"Nowa"</tt> i uzupełniamy oba pola <tt>"Nazwa zmiennej"</tt> i <tt>"Wartość zmiennej"</tt> podobnie jak ma to miejsce w AUTOEXEC-u.	+
-		+
-	<br />	+
-	Teraz resetujemy komputer i możemy zacząć bawić się CC65 pod Windowsem.	+
-		+
-	<br />	+
-	W katalogu C:\CC65\BIN znajdują się wszystkie pliki wykonywalne pakietu cc65:	+
-	<pre>	+
-	ar65 - program do tworzenia bibliotek *.lib i operacji na nich, np. ar65 l atari.lib	+
-	wyswietli nam listę modułów wchodzących w skład bibioteki atari.lib	+
-		+
-	ca65 - makro assembler dla procesorów 6502, 65C02 i 65816	+
-		+
-	cc65 - kompilator języka C przeznaczony dla rodziny procesorów 6502	+
-		+
-	cl65 - kompilator i linker w jednym	+
-		+
-	co65 - programik do konwersji skompilowanych plikaów objektowych do postaci źródeł assemblerowych	+
-	od65 - object dumper - pokazuje zawartość plików obiektowych (symbole, eksporty, importy, segmenty)	+
-		+
-	da65 - disassemler, stosuje zapis strawny na makro assemblera ca65	+
-		+
-	grc - to się Atarowcom nie przyda, bo jest to kompilator dla systemu GEOS z C64	+
-		+
-	ld65 - linker, czyli programik który składa do kupy wszystko i tworzy atarowskiego exe-ka	+
-	</pre>	+
-		+
-	Teraz wypadałoby coś skompilować, czas więc na nieśmiertelny przykład, pewnie w Basic'u też to pisaliście.	+
-		+
-	<b><u>Przykład 1:</u></b>	+
-	<pre>	+
-	#include < stdio.h >	+
-		+
-	int main (void)	+
-	{	+
-	printf("Hello, world!\n");	+
-	return 0;	+
-	}	+
-	</pre>	+
-		+
-	Nasz program zapiszemy do pliku np. "hello.c", aby go skompilować piszemy "<b>cl65 -O -t atari hello.c -o hello.xex</b>" i to wszystko, powstał plik HELLO.XEX który możemy już wczytać spod DOS-a. Uruchomienie go bezpośrednio nic nie da, musi być uruchomiony spod DOS-a.	+
-	<br />	+
-	<br />	+
-	Parametry które przekazaliśmy kompilatorowi cl65 oznaczają (wielkość liter jest rozróżniana):	+
-	<pre>	+
-	-O optymalizacja kodu, tworzy optymalniejszy kod maszynowy	+
-	-t sys docelowy system, domyślnie jest to C64 :P	+
-	-o plik nazwa pliku wyjściowego	+
-	</pre>	+
-	Wywołanie <b>cl65</b> to najszybszy i najprostszy sposób kompilacji. Skompilowany program domyślnie ładuje się od <b>$2E00</b>, startuje od <b>$2E01</b>, maksymalna długość skompilowanego programu może wynieść <b>$8E20</b> bajtów. Stos programowy liczy <b>$0800</b> bajtów pamięci. Strona zerowa używana jest od bajtu <b>$82-$FF</b>.	+
-	<br />	+
-	<br />	+
-		+
-		+
-	Domyślne ustawienia dla linkera (plik ATARI.CFG):	+
-	<pre>	+
-	MEMORY {	+
-	ZP: start = $82, size = $7E, type = rw, define = yes;	+
-	HEADER: start = $0000, size = $6, file = %O;	+
-	RAM: start = $2E00, size = $8E20, file = %O; # $8E1F: matches upper bound $BC1F	+
-	}	+
-	SEGMENTS {	+
-	EXEHDR: load = HEADER, type = wprot;	+
-	CODE: load = RAM, type = wprot, define = yes;	+
-	RODATA: load = RAM, type = wprot;	+
-	DATA: load = RAM, type = rw;	+
-	BSS: load = RAM, type = bss, define = yes;	+
-	ZEROPAGE: load = ZP, type = zp;	+
-	AUTOSTRT: load = RAM, type = wprot;	+
-	}	+
-	FEATURES {	+
-	CONDES: segment = RODATA,	+
-	type = constructor,	+
-	label = __CONSTRUCTOR_TABLE__,	+
-	count = __CONSTRUCTOR_COUNT__;	+
-	CONDES: segment = RODATA,	+
-	type = destructor,	+
-	label = __DESTRUCTOR_TABLE__,	+
-	count = __DESTRUCTOR_COUNT__;	+
-	}	+
-	SYMBOLS {	+
-	__STACKSIZE__ = $800; # 2K stack	+
-	}	+
-	</pre>	+
-		+
-	Jednak jakiekolwiek zmiany w pliku <b>*.CFG</b> nie zostaną zauważone jeśli	+
-	będziemy kompilować używając komendy <b>"-t atari"</b>, trzeba ją zastąpić przez <b>"-C atari.cfg"</b>. Jeśli chcemy mieć też wpływ na typ CPU dla którego będzie generowany kod, lepiej jeśli rozbijemy proces generowania pliku wyjściowego na kompilację, asemblację i linkowanie, wtedy wszystko będzie pod kontrolą.	+
-		+
-	<pre>	+
-	cc65 -O --cpu 6502 -t atari hello.c -o hello.s	+
-	ca65 -t atari hello.s -o hello.o	+
-	ld65 -C atari.cfg -o hello.xex atari.o hello.o atari.lib	+
-	</pre>	+
-		+
-	Kompilator <b>cc65</b> tworzy z pliku <b>hello.c</b> plik <b>hello.s</b>,	+
-	następnie makro assembler <b>ca65</b> z pliku <b>hello.s</b> tworzy <b>hello.o</b> i ostatecznie linker <b>ld65</b> z pliku <b>hello.o</b> i przy pomocy biblioteki <b>atari.lib</b> i <b>atari.o</b> oraz pliku konfiguracyjnego <b>atari.cfg</b> tworzy wykonywalny plik Atari <b>hello.xex</b>	+
-		+
-	Jeśli chcemy aby kod programu był wykonywany na 65816, zmieniamy zapis	+
-	<b>--cpu 6502</b> na <b>--cpu 65816</b>. Czyż nie jest to cudownie proste :).	+
-		+
-	<b><u>Przykład 2:</u></b>	+
-	<pre>	+
-	#include < stdio.h >	+
-		+
-	int main (void)	+
-	{	+
-	char str1[30],str2[30];	+
-	int i;	+
-		+
-	puts("wprowadz lancuch 1"),gets(str1);	+
-	puts("wprowadz lancuch 2"),gets(str2);	+
-		+
-	for (i=0; str1[i]==str2[i]; i++)	+
-	{	+
-	}	+
-		+
-	if (str1[i]==0) // standard ansi, ciag znakow zakonczony zerem	+
-	{	+
-	puts("oba lancuchy sa identyczne");	+
-	return 0;	+
-	}	+
-		+
-	puts("lancuchy sa rozne");	+
-		+
-	return 0;	+
-	}	+
-		+
-	Progamik pyta się o dwa łańcuchy znaków, potem je porównuje i informuje czy łańcuchy są identyczne, czy też różne. Jest jeszcze biblioteczna funkcja C -> "strcmp" która porówna ciągi, ale przecież jej użycie byłoby zbyt proste :)	+
-		+
-	<b><u>Przykład 3:</u></b>	+
-	<pre>	+
-	/* clock example: countdown */	+
-	#include < stdio.h >	+
-	#include < time.h >	+
-		+
-	void wait ( int seconds )	+
-	{	+
-	clock_t endwait;	+
-	endwait = clock () + seconds * CLK_TCK ;	+
-	while (clock() < endwait) {}	+
-	}	+
-		+
-	int main ()	+
-	{	+
-	int n;	+
-	printf ("Starting countdown...\n");	+
-	for (n=10; n>0; n--)	+
-	{	+
-	printf ("%d\n",n);	+
-	wait (1);	+
-	}	+
-	printf ("FIRE!!!\n");	+
-	return 0;	+
-	}	+
-	</pre>	+
-	Programik zlicza od 10 do 0, wypisując stosowny komunikat na ekranie. Jest to też przykład wykonania opóźnienie z użyciem "time.h"	+
-		+
-		+
-	Nie ma jednak róży bez kolców. Wstawianie wstawek assemblerowych musi odbywać się poprzez pliki z rozszerzeniem *.s, a tak zwiększona liczba plików nie sprzyja ogólnej czytelności projektu. Przydzialana programowi pamięć w zasadzie mieści się w granicy $2000-$BFFF, troche mało jeśli ktoś myśli o większym projekcie. Problem z pamięcią miał też autor atarowskiej wersji systemu [[Contiki]], który posłużył się specjalnie okrojoną wersją DOS - PicoDos aby tylko wcisnąć więcej kodu poniżej adresu $2000.	+

---

Aktualna wersja

cc65 to pakiet kompilatora języka C, asemblera, menedżera bibliotek oraz konsolidatora. Pierwsza wersja została napisana w 1989 roku przez Johna R. Dunninga i była wersją Small-C na małe Atari. Obecnie rozwijana wersja (działająca wyłącznie w trybie kompilacji skrośnej), potrafi kompilować pod różne komputery oparte o procesor 6502, jak i 65816 (np. różne odmiany Atari 8-bit, Commodore C64/C128/C16/C116 i inne, Apple II, Nintendo NES...). Pakiet rozwijany jest pod przewodnictwem Ullricha von Bassewitza.

Skład pakietu

• ar65 - program do tworzenia bibliotek *.lib i operacji na nich
• ca65 - makroasembler dla procesorów 6502, 65C02 i 65816
• cc65 - skrośny kompilator języka C, tworzący kod źródłowy asemblera ca65
• cl65 - proste w użyciu narzędzie do kompilacji i konsolidacji, będące nakładką na ca65, cc65, co65 i ld65
• co65 - program narzędziowy do konwersji plików obiektowych w formacie o65 do postaci źródeł asemblera ca65
• od65 - object dumper - pokazuje zawartość plików obiektowych (symbole, eksporty, importy, segmenty)
• da65 - deasembler produkujący pliki w formacie asemblera ca65
• grc - kompilator "zasobów" .grc dla środowiska GEOS z C64/Apple II
• ld65 - konsolidator

Odnośniki zewnętrzne

• Strona domowa CC65
• cc65 w Wikipedii