Przeplot

From Atariki

Przeplot, po angielsku interleave lub skew, określa fizyczną kolejność sektorów na ścieżce dyskietki. Kolejność ta jest ustalana podczas formatowania i pozostaje niezmienna aż do przeformatowania dyskietki.

Praktycznie każda stacja dysków do ośmiobitowego Atari ma charakterystyczny dla siebie przeplot, dobrany do prędkości transmisji, gęstości i szybkości obrotowej napędu tak, żeby efektywna szybkość odczytu i zapisu była optymalna. Większość stacji produkowanych w latach osiemdziesiątych XX wieku obraca dyskietką 288 razy na minutę, w XF551 i Karin Maxi jest to 300 obr./min., a w XFD601/602 - 360 obr./min.

Przeplot standard

Normalnie sektory na ścieżce dyskietki ułożone są kolejno od sektora o najniższym numerze do sektora o numerze najwyższym (np. od 1 do 18 w SD i DD). W ośmiobitowym Atari, przy prędkości transmisji 19200 bps zapewnia to odczytanie całej ścieżki w 18 obrotach dyskietki. Jest to tzw. przeplot standard, 1:18 (co oznacza: jedna ścieżka w 18 obrotach). W podwójnej gęstości ustala to efektywną szybkość transmisji na 1228-1280 bajtów na sekundę - w zależności od szybkości obracania się dyskietki w różnych stacjach, od 288 do 300 obrotów na minutę.

Przy szybkości komunikacji ze stacją dysków ustawionej na 19200 bps efektywnej prędkości wymiany danych nie da się istotnie ulepszyć manipulując przeplotem, gdyż np. w gęstości podwójnej, w czasie odczytu pojedynczego sektora (odczytania go z nośnika i wysłania do komputera) dyskietka wykonuje prawie 3/4 obrotu (dokładniej, około 260 stopni przy prędkości 288 obr./min.), a sporo pozostałego czasu zajmuje przygotowanie odczytu sektora następnego, tj. nadanie komendy przez komputer, jej odbiór i interpretacja w stacji dysków, przesłanie potwierdzenia itp.

288 obr./min.

Dla prędkości 288 obr./min. optymalne przeploty standardowe to:

• SD: 1:8
• ED: 1:11
• DD: 1:14

360 obr./min.

Dla napędów kręcących się 360 obr./min. przeploty standardowe to:

• SD: 1:11
• ED: 1:17
• DD: 1:18

Przeplot turbo

Kolejność sektorów zmienia się przy formatowaniu z tzw. przeplotem turbo. Gdy dyskietka ma być odczytywana z prędkością większą niż standardowe 19200 bps, konieczna jest zmiana przeplotu, gdyż samo przyspieszenie transmisji przy zwykłym przeplocie nic nie daje: ścieżka nadal będzie odczytywana w takiej samej liczbie obrotów, jak przy 19200 bps, tylko przerwy pomiędzy sektorami się wydłużą.

Jak napisano powyżej, każda stacja dysków ma swój przeplot, dobrany do prędkości transmisji, gęstości i szybkości obrotowej napędu. Te różnice są widoczne zwłaszcza w przeplotach turbo, dlatego przeplot turbo dobry w jednej stacji rzadko jest dobry dla innej. Niektóre stacje (np. XFD601 i XFD602) oprócz przeplotu dobierają też wzajemny układ ścieżek tak, żeby po przejściu na następną ścieżkę jej początkowy sektor znalazł się od razu pod głowicą.

Typowy przeplot turbo - przeplot US Doublera - pozwala odczytać ścieżkę SD w pięciu, a ED i DD w siedmiu obrotach przy 288 obr./min. Kolejność sektorów jest następująca:

• SD (1-18): 1,5,9,13,17,2,6,10,14,18,3,7,11,15,4,8,12,16
• ED (1-26): 1,5,9,13,17,21,25,2,6,10,14,18,22,26,3,7,11,15,19,23,4,8,12,16,20,24
• DD (1-18): 1,14,9,4,17,12,7,2,15,10,5,18,13,8,3,16,11,6

Efektywna szybkość transmisji wynosi wtedy odpowiednio 2212 bajtów na sekundę dla SD, 2282 dla ED i 3160 dla DD.

Najlepszy przeplot możliwy do uzyskania w szeregowej stacji dysków do małego Atari to przeplot 1:5 (odczyt całej ścieżki DD w pięciu obrotach), co daje efektywną szybkość transmisji 5529 bajtów na sekundę. Jest to możliwe do uzyskania przy napędzie kręcącym się w tempie 360 obr./min. i baudrate w granicach 110 kbps.

Uwagi

Najlepiej stosować przeploty z liczbą nieparzystą w mianowniku, która sama (lub jej różnica z liczbą sektorów) nie jest jednocześnie całkowitym dzielnikiem liczby sektorów na ścieżce. Takie przeploty są równomierne, np.

• ED: 1:5, 1:7, 1:9, 1:15, 1:17
• SD/DD: 1:11, 1:13

Formatowanie dyskietek z odpowiednim przeplotem nie jest jedyną techniką optymalizowania odczytu z dyskietki; inną jest buforowanie ścieżek.