Format AtariDOS XE
From Atariki
Format dyskietki zastosowany w AtariDOS XE, przeznaczony głównie dla stacji dysków XF551, ale też 810 i 1050.
Spis treści |
Jednostka alokacji
Jednostkę alokacji stanowi 256 bajtów, czyli dwa sektory fizyczne w SD i ED, a jeden w DD. Przełożenie sektorów fizycznych na jednostki alokacji jest dość osobliwe, liczy się bowiem w nim nieistniejący sektor nr 0. I tak, w [[DD] sektor nr 0 stanowi jednostkę alokacji nr 0, sektor nr 1 - jednostkę alokacji nr 1 itd. W SD i [[DD] jednostkę alokacji nr 0 stanowią sektory 0 i 1, jednostkę alokacji nr 2 - sektory 2 i 3, jednostkę alokacji nr 3 - sektory 4 i 5, i tak dalej.
Boot
Pierwsze trzy sektory (fizyczne) dysku zajmuje program ładujący DOS. Oprócz tego w bajtach $09-$2F sektora nr 1 zapisane są informacje o dyskietce i konfiguracja DOS-u.
VTOC
VTOC znajduje się w jednostce alokacji nr 4 (sektor fizyczny nr 4 w DD, albo sektory 8-9 w SD i ED). Pierwsze 10 bajtów zajmuje informacja o dysku zorganizowana następująco:
| Offset | Opis |
| $00-$01 | Wartość $0101. Prawdopodobnie znacznik formatu. |
| $02-$03 | Całkowita liczba jednostek alokacji na dysku, zwiększona o 1. |
| $04-$05 | Aktualna liczba wolnych jednostek alokacji na dysku. |
| $06-$07 | Liczba plików i podkatalogów na dysku (czyli numer sekwencyjny dysku, zwiększany o 1 za kazdym razem, gdy tworzony jest plik lub katalog). |
| $0A-$0B | Numer losowy dysku. |
Numer sekwencyjny i losowy w połączeniu z innymi danymi pozwala DOS-owi stwierdzić, kiedy dyskietka w stacji została wymieniona.
Dalszą część VTOC zajmuje mapa bitowa całego dysku, w której bit ustawiony oznacza jednostkę alokacji wolną, a bit skasowany - zajętą. Bit 7 każdego bajtu mapy oznacza jednostkę o niższym numerze, kolejne bity przyporządkowane sa do jednostek alokacji o kolejno rosnących numerach. Pierwsze dwie jednostki alokacji (nr 0 i 1) są w mapie pominięte, a zatem bit 7 pierwszego bajtu mapy bitowej (bajtu nr $0A VTOC) ma przyporządkowaną jednostkę alokacji nr 2, bit 6 - nr 3, bit 5 nr 4 itd.
Początkowo pierwszą wolną jednostką alokacji dysku jest jednostka nr 6 - pierwszy bajt mapy bitowej ma wartość $07.
Katalog
Katalog główny zaczyna się bezpośrednio za VTOC i początkowo zajmuje tylko jedną jednostkę alokacji (nr 5).
Pojedyńczy wpis katalogowy ma długość 49 bajtów (!) i jest zorganizowany jak następuje:
| Offset | Opis |
| $00 |
Bajt statusu:
|
| $01-$08 | Nazwa pliku dopełniona spacjami. |
| $09-$0B | Rozszerzenie nazwy pliku dopełnione spacjami. |
| $0C-$0E | Wielkość pliku w bajtach. |
| $0F-$10 | Numer piku. |
| $11-$12 | Numer losowy dysku (ten sam, co we VTOC). |
| $13-$14 | Numer jednostki alokacji, od której zaczyna się mapa pliku. |
| $15-$2A | 22 bajty o nieustalonym znaczeniu (same zera), być może rezerwa na przyszłość. |
| $2B-$2C | Data utworzenia pliku. Zapisane są kolejno rok, miesiąc i dzień niezgodnie z granicami bajtów:
|
| $2D-$2E | Data modyfikacji pliku, w takim samym formacie jak powyżej. |
| $2F-$30 | Dwa bajty o nieznanym znaczeniu (oba wyzerowane). |
W jednej jednostce alokacji znajduje się zawsze ich całkowita liczba, czyli maximum pięć.
DOS 4.0 nie pozwala założyć na dyskietce pliku o zerowej długości. Każdy nowo założony plik dostaje status $81. Po zamknięciu pliku DOS kasuje bit 0, jednak jeśli do pliku nie wpisano żadnych danych, status będzie miał wartość $80, co oznacza plik skasowany. Dopiero wpisanie co najmniej jednego bajtu powoduje, że funkcja CLOSE zmienia status zbioru na $40 (plik istnieje).
Mapa alokacji plików
Mapa alokacji plików zajmuje, jako się rzekło, ostatni sektor 59 jednostki alokacji, o znajomym skądinąd numerze 360, czyli $0168. Pierwsze osiem bajtów tego sektora zajęte jest przez system:
| Offset | Znaczenie |
| $00 | Znacznik formatu:
|
| $01 | Offset wewnątrz mapy alokacji plików wskazujący pierwszą pozycję, gdzie zaczyna się wolny obszar. Jeśli na dyskietce nie ma wolnych jednostek alokacji, oba te bajty są wyzerowane. |
| $02 | Znaczenie nieustalone, być może rezerwa na przyszłość. |
| $03 | Liczba wolnych jednostek alokacji na dyskietce. |
| $04-$07 | Znaczenie nieustalone, być może rezerwa na przyszłość. |
Pozostałą część mapy alokacji plików zajmuje właściwa mapa dyskietki. Pierwszy jej wpis to bajt nr 8 (licząc od zera) sektora 360, oznacza on jednostkę alokacji nr 1, czyli sektory 1-6. Następny bajt symbolizuje jednostkę alokacji nr 2 (sektory 7-12), kolejny jednostkę alokacji nr 3 (sektory 13-18) itd. aż do bajtu 127, do którego przypisana jest jednostka alokacji nr 120, czyli sektory 714-720.
Wartości poszczególnych bajtów mogą być następujące:
- $00-$05: koniec pliku
- każdy inny: numer następnej jednostki alokacji zwiększony o 7
Jeśli bajt 3 wpisu pliku w katalogu ma wartość 8, to znaczy, że wskazuje on tym samym, iż informacji o początku pliku trzeba szukać w ósmym bajcie mapy alokacji plików. Jak objaśniono powyżej, bajt ten oznacza jednostkę alokacji nr 1, a więc jest to pierwsza jednostka alokacji wypełniona danymi tego pliku.
Jeśli plik zajmuje ponad jedną jednostkę alokacji, to odpowiedni bajt mapy zawiera numer bajtu w tejże mapie, który symbolizuje następną jednostkę alokacji zajętą przez plik. Inaczej mówiąc, jeśli plik zajmuje jednostki alokacji 1, 2, 3 (i dalsze), to wartości bajtów 8 i 9 mapy alokacji plików będą wynosić odpowiednio 9 i 10, a jeśli czwartą zajętą jednostką alokacji jest jednostka nr 50, to bajt 10 mapy będzie zawierał wartość 57 (numer następnej jednostki alokacji plus 7). Krótko mówiąc, każdy wpis mapy dotyczący danego pliku wskazuje na kolejny wpis mapy dotyczący tego samego pliku.
Koniec pliku jest w mapie alokacji plików zaznaczony wartością od $00 do $05. Liczba ta oznacza, który sektor danej jednostki alokacji jest jako ostatni wypełniony danymi. W połączeniu z informacją z katalogu, która mówi, ile bajtów zawiera ostatni sektor pliku, pozwala to na dokładne określenie długości pliku.
Wolny obszar dyskietki jest w mapie reprezentowany tak samo jak pliki: wskaźnikiem do niego są bajty 1 i 2 mapy alokacji plików, a tam każdy kolejny wpis w mapie wskazuje na następny wpis mapy oznaczający wolną jednostkę alokacji. Dzięki temu DOS nie musi przeznaczać specjalnego kodu do wpisania do mapy, jeśli któraś jednostka alokacji jest zarezerwowana i nie powinna być zajęta przez pliki (np. VTOC), wystarczy, że takowa jest pominięta na liście wolnych jednostek.
Przykład
- wpis katalogowy pliku QDOS.SYS jest natępujący:
$40 $06 $7A $08 $00 QDOS____SYS
Status $40 oznacza, że plik istnieje; zajmuje 6 jednostek alokacji, czyli 36 sektorów (i taką własnie długość ujrzymy w katalogu, bo DOS przelicza wszystko na sektory 128-bajtowe). Ostatni sektor zawiera 123 bajty danych (offset ostatniego bajtu $7A, czyli 122), a dane o rozmieszczeniu pliku zaczynają się w bajcie ósmym ($08) mapy alokacji plików.
- mapa od bajtu nr 8 zawiera co następuje:
Offsety: $08 $09 $0A $0B $0C $0D Wartości: $09 $0A $0B $0C $0D $03
Offset bajtu to numer jednostki alokacji zwiększony o 7, a więc plik zajmuje jednostki alokacji od 1 do 6, czyli sektory od 1 do 36. Jednostka alokacji nr 6 jest niepełna, zajęte są w niej tylko 4 sektory, a w ostatnim z nich, co wiemy z katalogu, są 123 bajty danych.
Struktura mapy alokacji plików w DOS 4.0, jak widać, przypomina nieco pecetowy FAT.
