Arabski 65XE

From Atariki

(Różnice między wersjami)

Aktualna wersja

Wersja komputera 65XE sprzedawana przez Atari Corporation w Egipcie, Arabii Saudyjskiej i być może w innych krajach arabskich. Na obudowie obok nazwy Atari widnieje słowo "gwiazda" zapisane w języku arabskim - pod taką marką rozprowadzane było Atari w tym regionie.

Wersja arabska od zwykłego 65XE różni się nadrukami w języku arabskim na obudowie i na klawiszach oraz zmodyfikowanym systemem operacyjnym, przystosowanym do wprowadzania tekstu w języku arabskim. Poza tym jest to zwykłe 65XE w obowiązującym w Egipcie standardzie PAL z Atari BASIC-iem rev. C i ECI.

Znane są trzy wersje arabskiego 65XE:

[Edytuj]

Wersja z 1987 roku[1][2]

Jest to bardziej powszechna wersja. Z zewnątrz można ją odróżnić od późniejszej wersji tym, że na klawiszu "G" nadrukowane są 2 znaki arabskie przypominające łacińskie litery jJ. Jest zbudowana na płycie głównej C100455 "65XEN" z ośmioma 1-bitowymi koścmi RAM.

Komputer zawiera zmodyfikowaną wersję XL OS-u BB000001 rev. 3, z sygnaturą BB000001 rev. 59 / 21 lipca 1987. Jest on wzbogacony o następujące funkcje:

Dodany arabski zestaw znaków, umieszczony w miejscu zestawu standardowego, od adresu $E000. Zestaw standardowy został przeniesiony pod adres $CC00, gdzie wcześniej znajdował się zestaw międzynarodowy. W nowym zestawie duże litery są niezmienione, natomiast w miejscu cyfr, małych liter i znaków semigrafiki zostały umieszczone arabskie litery.
Zmienione procedury edytora ekranowego. Przejście w tryb małych liter (Caps) lub semigrafiki (Control+Caps) powoduje, że tekst będzie wprowadzany od strony prawej do lewej. Naciśnięcie klawisza nie powoduje przesunięcia kursora, lecz przesunięcie całej linii począwszy od kursora w prawo i wstawienie znaku na zwolnione w ten sposób miejsce. W trybie dużych liter znaki alfanumeryczne wprowadzane są normalnie, a z klawiszem Control - od prawej do lewej.

Kość ROM z systemem operacyjnym ma nadrukowane oznaczenie C101700-001A (C) ATARI 1987.

Przykładowe egzemplarze z tym systemem, to sprowadzone z Egiptu egzemplarz Nosty'ego [3] oraz Laurenta Delsarte[4].

[Edytuj]

1. wersja z 1988 roku[5]

Najrzadziej spotykana wersja. Od poprzedniej różni się tylko nowszym, bardziej rozwiniętym systemem operacyjnym, aczkolwiek nie da się go odróżnić po sygnaturze, która jest taka sama jak w poprzedniej wersji. Wprowadzono tu kilka dodatkowych usprawnień:

Arabski zestaw znaków został nieznacznie zmieniony. Charakterystyczny jest wygląd znaku Esc - w poprzedniej wersji był zastąpiony przez arabski znak, tu wygląda normalnie.
Wprowadzono przełączanie między zestawami arabskim i standardowym kombinacją Shift+Help.
Przejście w tryb małych liter powoduje wpisywanie tekstu od prawej do lewej tylko gdy włączony jest arabski zestaw znaków (kombinacją Shift+Help lub wpisaniem $E0 do CHBAS). W trybie dużych liter pisanie z Control nie powoduje już przejścia w tryb od prawej do lewej.
Kombinacja Control+Caps nie powoduje przełączenia edytora w tryb semigrafiki, lecz włącza/wyłącza "tryb prawostronny" - tekst obecny na ekranie jest przesuwany do prawej krawędzi (a w każdej linii dodatkowo zamieniana jest kolejność słów). Zmienia się też interpretacja komend edytora - działanie klawiszy takich jak Bk Sp, Delete czy strzałek jest "odbite w lustrze". W połączeniu z trybem małych liter pozwala to pisać po arabsku poprawnie, czyli od prawej krawędzi ekranu do lewej.
W trybie małych liter, podczas pisania po arabsku naciśnięcie spacji powoduje, że ostatnia litera wprowadzonego przed chwilą wyrazu zamieniana jest na "alternatywną wersję" - w języku arabskim każda litera występuje w 4 formach, z czego w Atari dostępne są dwie.

System jest na kości EPROM z naklejoną etykietą, na której widnieje oznaczenie "(C)ARAB XE 05 C101700-002C XE #1 6683 09/22/88". Firma Atari najwyraźniej nie wyprodukowała zwykłej kości ROM z tym systemem, być może dlatego że nie planowała produkcji dużej liczby egzemplarzy.

[Edytuj]

2. wersja z 1988 roku[6][7]

Rzadko spotykana wersja. Z zewnątrz można ją rozpoznać po tym, że na klawiszu G nadrukowany jest tylko jeden znak arabski przypominający łącińską literę J. Jest zbudowana na płycie głównej C103579 "130XE" z dwiema 4-bitowymi kośćmi RAM i miejscem na dwie kolejne.[8]

System operacyjny jest taki sam jak w 1. wersji z 1988 r., też zapisany na kości EPROM, ale z bardziej zwięzłym oznaczeniem "C101700-002C (C) ATARI 1988".

Oprócz "zwykłych" egzemplarzy z tym systemem w wersji PAL znany jest jeden egzemplarz w wersji NTSC kupiony w Stanach Zjednoczonych od Best Electronics [9], który może być prototypem albo egzemplarzem z wymienioną płytą główną.

[Edytuj]

Oprogramowanie

Na rynku arabskim dostępne było specyficzne oprogramowanie - głównie cartridge z programami edukacyjnymi. Szacuje się, że różnych cartridge'y może być około 30. Produkowała je istniejąca do dziś firma elektroniczna "aDawliah".

[Edytuj]

Odnośniki zewnętrzne

Artykuł Nosty'ego o arabskim Atari 65XE i oprogramowaniu
Zdjęcia arabskiego 65XE na stronie Laurenta Delsarte
Atari 8-bit Developer's Page - strona Frankensteina, z której można pobrać ROM BB000001 rev. 59
Arabski 65XE z prototypowym systemem na stronie Kevina Savetza (ROM-y dostępne na stronie są uszkodzone, poprawne są tu)
Witryna firmy aDawliah Universal Electronics

Źródło: "http://atariki.krap.pl/index.php/Arabski_65XE"

Category: Atari 8-bit

 Wersja komputera [[65XE]] sprzedawana przez [[Atari Corporation]] w Egipcie, Arabii Saudyjskiej i być może w innych krajach arabskich. Na obudowie obok nazwy Atari widnieje słowo "gwiazda" zapisane w języku arabskim - pod taką marką rozprowadzane było Atari w tym regionie.
-Od zwykłego 65XE różni się nadrukami w języku arabskim na obudowie i na klawiszach oraz zmodyfikowanym systemem operacyjnym, przystosowanym do wprowadzania tekstu w języku arabskim. Płyta główna, z [[ECI]], ma oznaczenie "65XEN". Poza tym jest to zwykłe 65XE w obowiązującym w Egipcie standardzie PAL z [[Atari BASIC]]-iem rev.C.
+Wersja arabska od zwykłego 65XE różni się nadrukami w języku arabskim na obudowie i na klawiszach oraz zmodyfikowanym systemem operacyjnym, przystosowanym do wprowadzania tekstu w języku arabskim. Poza tym jest to zwykłe 65XE w obowiązującym w Egipcie standardzie PAL z [[Atari BASIC]]-iem rev. C i [[ECI]].
-==System operacyjny==
+Znane są trzy wersje arabskiego 65XE:
-W arabskim 65XE znajduje się [[XL OS]] o [[sygnatura ROM|sygnaturze]] BB000001 rev.59 z 21 lipca 1987. Jest to zmodyfikowana wersja systemu BB000001 rev.3.
-Nowością w systemie jest:
+==Wersja z 1987 roku[https://forums.atariage.com/topic/215997-atari-65xe-arabic/?do=findComment&comment=3848722][https://forums.atariage.com/topic/215997-atari-65xe-arabic/?do=findComment&comment=3848790]==
-* Dodany arabski zestaw znaków, umieszcony w miejscu zestawu standardowego, od adresu $E000. Zestaw standardowy został przeniesiony pod adres $CC00, gdzie wcześniej znajdował się zestaw międzynarodowy. W nowym zestawie duże litery są niezmienione, natomiast w miejscu cyfr, małych liter i znaków semigrafiki zostały umieszczone arabskie litery.
+Jest to bardziej powszechna wersja. Z zewnątrz można ją odróżnić od późniejszej wersji tym, że na klawiszu "G" nadrukowane są 2 znaki arabskie przypominające łacińskie litery jJ. Jest zbudowana na płycie głównej C100455 "65XEN" z ośmioma 1-bitowymi koścmi RAM.
-* Zmienione procedury edytora ekranowego. Przejście w tryb małych liter ('''Caps''') lub semigrafiki ('''Control'''+'''Caps''') powoduje, że tekst będzie wprowadzany od strony prawej do lewej. Naciśnięcie klawisza nie powoduje przesunięcia kursora, lecz przesunięcie całej linii począwszy od kursora w prawo i wstawienie znaku na zwolnionym w ten sposób miejscu. W trybie dużych liter znaki alfanumeryczne wprowadzane są normalnie, a z klawiszem '''Control''' - od prawej do lewej.
-Wszystkie znane 65XE sprowadzone z Egiptu, np. przez [[Nosty|Nosty'ego]][http://atarionline.pl/v01/index.php?subaction=showfull&id=1184283958&archive=&start_from=20&ucat=6&ct=wynalazki] czy Laurenta Delsarte[http://www.atari800xl.eu/public/65xearab/], zawierają powyżej opisany system. Istnieje natomiast jeden egzemplarz kupiony w Stanach Zjednoczonych[http://www.savetz.com/vintagecomputers/arabic65xe/], którego OS nieco się różni. Maszyna ta jest w wersji NTSC, co pozwala przypuszczać że jest to prototyp.
+Komputer zawiera zmodyfikowaną wersję XL OS-u BB000001 rev. 3, z [[sygnatura XL OS|sygnaturą]] BB000001 rev. 59 / 21 lipca 1987. Jest on wzbogacony o następujące funkcje:
+* Dodany arabski zestaw znaków, umieszczony w miejscu zestawu standardowego, od adresu $E000. Zestaw standardowy został przeniesiony pod adres $CC00, gdzie wcześniej znajdował się zestaw międzynarodowy. W nowym zestawie duże litery są niezmienione, natomiast w miejscu cyfr, małych liter i znaków semigrafiki zostały umieszczone arabskie litery.
+* Zmienione procedury edytora ekranowego. Przejście w tryb małych liter ('''Caps''') lub semigrafiki ('''Control'''+'''Caps''') powoduje, że tekst będzie wprowadzany od strony prawej do lewej. Naciśnięcie klawisza nie powoduje przesunięcia kursora, lecz przesunięcie całej linii począwszy od kursora w prawo i wstawienie znaku na zwolnione w ten sposób miejsce. W trybie dużych liter znaki alfanumeryczne wprowadzane są normalnie, a z klawiszem '''Control''' - od prawej do lewej.
-W systemie tym, oznaczonym taką samą sygnaturą jak poprzedni, wprowadzono kilka dodatkowych usprawnień:
+Kość ROM z systemem operacyjnym ma nadrukowane oznaczenie C101700-001A (C) ATARI 1987.
+Przykładowe egzemplarze z tym systemem, to sprowadzone z Egiptu egzemplarz [[Nosty|Nosty'ego]][http://atarionline.pl/v01/index.php?subaction=showfull&id=1184283958&archive=&start_from=20&ucat=6&ct=wynalazki] oraz Laurenta Delsarte[http://www.atari800xl.eu/public/65xearab/].
+==1. wersja z 1988 roku[https://forums.atariage.com/topic/366559-looking-for-65xe-pal-rom-file/?do=findComment&comment=5469417]==
+Najrzadziej spotykana wersja. Od poprzedniej różni się tylko nowszym, bardziej rozwiniętym systemem operacyjnym, aczkolwiek nie da się go odróżnić po sygnaturze, która jest taka sama jak w poprzedniej wersji. Wprowadzono tu kilka dodatkowych usprawnień:
 * Arabski zestaw znaków został nieznacznie zmieniony. Charakterystyczny jest wygląd znaku Esc - w poprzedniej wersji był zastąpiony przez arabski znak, tu wygląda normalnie.
-* Wprowadzono przełączanie między zestawami arabskim i standardowym kompinacją '''Shift'''+'''Help'''.
+* Wprowadzono przełączanie między zestawami arabskim i standardowym kombinacją '''Shift'''+'''Help'''.
-* Przejście w tryb małych liter powoduje wpisywanie tesktu od prawej do lewej tylko gdy włączony jest arabski zestaw znaków (kombinacją '''Shift'''+'''Help''' lub wpisaniem $E000 do CHBAS). W trybie dużych liter pisanie z '''Control''' nie powoduje już przejścia w tryb od prawej do lewej.
+* Przejście w tryb małych liter powoduje wpisywanie tekstu od prawej do lewej tylko gdy włączony jest arabski zestaw znaków (kombinacją '''Shift'''+'''Help''' lub wpisaniem $E0 do CHBAS). W trybie dużych liter pisanie z '''Control''' nie powoduje już przejścia w tryb od prawej do lewej.
-* Kombinacja '''Control'''+'''Caps''' nie powoduje przełączenia edytora w tryb semigrafiki, lecz włącza/wyłącza "tryb prawostronny" - tekst obecny na ekranie jest przesuwany do prawej krawędzi ekranu (a w każdej linii dodatkowo zamieniana jest kolejność słów). Zmienia się też interpretacja komend edytora - działanie klawiszy takich jak '''Bk Sp''', '''Delete''' czy strzałek jest "lustrzanie odbita". W połączeniu z trybem małych liter pozwala to pisać po arabsku poprawnie, czyli od prawej krawędzi ekranu do lewej.
+* Kombinacja '''Control'''+'''Caps''' nie powoduje przełączenia edytora w tryb semigrafiki, lecz włącza/wyłącza "tryb prawostronny" - tekst obecny na ekranie jest przesuwany do prawej krawędzi (a w każdej linii dodatkowo zamieniana jest kolejność słów). Zmienia się też interpretacja komend edytora - działanie klawiszy takich jak '''Bk Sp''', '''Delete''' czy strzałek jest "odbite w lustrze". W połączeniu z trybem małych liter pozwala to pisać po arabsku poprawnie, czyli od prawej krawędzi ekranu do lewej.
 * W trybie małych liter, podczas pisania po arabsku naciśnięcie spacji powoduje, że ostatnia litera wprowadzonego przed chwilą wyrazu zamieniana jest na "alternatywną wersję" - w języku arabskim każda litera występuje w 4 formach, z czego w Atari dostępne są dwie.
+System jest na kości EPROM z naklejoną etykietą, na której widnieje oznaczenie "(C)ARAB XE 05 C101700-002C XE #1 6683 09/22/88". Firma Atari najwyraźniej nie wyprodukowała zwykłej kości ROM z tym systemem, być może dlatego że nie planowała produkcji dużej liczby egzemplarzy.
+==2. wersja z 1988 roku[https://forums.atariage.com/topic/201133-os-source-code-all-revisions/?do=findComment&comment=4105525][https://forums.atariage.com/topic/215997-atari-65xe-arabic/?do=findComment&comment=3848790]==
+Rzadko spotykana wersja. Z zewnątrz można ją rozpoznać po tym, że na klawiszu G nadrukowany jest tylko jeden znak arabski przypominający łącińską literę J. Jest zbudowana na płycie głównej C103579 "130XE" z dwiema 4-bitowymi kośćmi RAM i miejscem na dwie kolejne.[https://forums.atariage.com/topic/366559-looking-for-65xe-pal-rom-file/?do=findComment&comment=5469366]
+System operacyjny jest taki sam jak w 1. wersji z 1988 r., też zapisany na kości EPROM, ale z bardziej zwięzłym oznaczeniem "C101700-002C (C) ATARI 1988".
+Oprócz "zwykłych" egzemplarzy z tym systemem w wersji PAL znany jest jeden egzemplarz w wersji NTSC kupiony w Stanach Zjednoczonych od [[Best Electronics]][http://www.savetz.com/vintagecomputers/arabic65xe/], który może być prototypem albo egzemplarzem z wymienioną płytą główną.
 ==Oprogramowanie==
 * [http://atarionline.pl/v01/index.php?subaction=showfull&id=1184283958&archive=&start_from=20&ucat=6&ct=wynalazki Artykuł Nosty'ego] o arabskim Atari 65XE i oprogramowaniu
 * [http://www.atari800xl.eu/public/65xearab/ Zdjęcia arabskiego 65XE] na stronie Laurenta Delsarte
-* [http://members.chello.nl/taf.offenga/atari_dev.htm Atari 8-bit Developer's Page] - strona [[Frankenstein]]a, z której można pobrać ROM BB000001 rev.59
+* [http://members.chello.nl/taf.offenga/atari_dev.htm Atari 8-bit Developer's Page] - strona [[Frankenstein]]a, z której można pobrać ROM BB000001 rev. 59
-* [http://www.savetz.com/vintagecomputers/arabic65xe/ Arabski 65XE z prototypowym systemem] na stronie Kevina Savetza (ROM-y dostępne na stronie są uszkodzone, poprawne są [http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/nir_dary_cds/ROMS/ROMS_OS/XLROMS/ARABIAN.ROM tu])
+* [http://www.savetz.com/vintagecomputers/arabic65xe/ Arabski 65XE z prototypowym systemem] na stronie Kevina Savetza (ROM-y dostępne na stronie są uszkodzone, poprawne są [http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/nir_dary_cds/ROMS/ROMS_OS/XLROMS/ tu])
+* [http://www.adawliah.com/ Witryna firmy aDawliah Universal Electronics]
 [[Category:Atari 8-bit]]

Arabski 65XE

From Atariki

Aktualna wersja

Spis treści

Wersja z 1987 roku[1][2]

1. wersja z 1988 roku[5]

2. wersja z 1988 roku[6][7]

Oprogramowanie

Odnośniki zewnętrzne

Views

Personal tools

Navigation

Szukaj

Toolbox