PTODT Stereo

From Atariki

Jump to: navigation, search

Rozszerzenie możliwości dźwiękowych ośmiobitowego Atari opracowane przez kkrysa.

Spis treści

1 Wersja 1
2 Wersja 2

[Edytuj]

Wersja 1

Opracowana została w grudniu 2021 roku, a wprowadzona do sprzedaży pod skrzydłami PTODT w grudniu 2022.

[Edytuj]

Charakterystyka

Informacja pochodząca z opisu produktu w sklepie PTODT:

Płytka PTODT Stereo to dzieło łączące dobre cechy wielu rozwiązań, obecnych w obiegu od lat 80., a starające się unikać ich wad.

Najpierwszy był oczywiście Pokey Stereo Upgrade autorstwa Chucka Steinmana z 1989 roku, ale inspiracją dla PTODT Stereo były też:

Wszystkie te projekty zostały poniekąd połączone w jedno, dołożony automat stereo i drobne modyfikacje własnego pomysłu. Dzięki temu PTODT Stereo charakteryzuje się następującymi właściwościami:

dorobione jest automatyczne przełączanie dźwięku z mono na stereo oraz ze stereo na mono, w zależności od czego, czy POKEY prawego kanału generuje dźwięk,
automat przełączający na stereo jest błyskawiczny: w momencie otrzymania sygnału z prawego kanału natychmiast przełącza się na stereo,
automat przełączający na mono sprawuje się lepiej niż inne automaty, ze względu na pewien trick: przy braku sygnału z prawego kanału dopiero po około 20-30 sekundach przełącza na tryb mono. To z tego powodu, że niektóre programy generujące muzykę stereo przez chwilę grają tylko na jednym kanale, co powodowałoby niepotrzebne przełączenie na tryb mono. Większość automatów przełącza od razu na mono, co psuje wrażenia dźwiękowe,
automatyczne przełączanie mono/stereo dokonuje się bez trzasków czy „pyrkania”, obecnego w wielu innych rozwiązaniach,
w trybie mono w obydwu kanałach słychać ten sam dźwięk – niektóre płytki stereo puszczają dźwięk tylko na jeden, lewy kanał, co utrudnia słuchanie na przykład na słuchawkach,
jest tu autorskie rozwiązanie wzmacniacza dźwięku, który daje lepszy dźwięk, co potwierdzają użytkownicy porównujący różne starsze płytki stereo z PTODT Stereo. Jest większa dynamika dźwięku, przez co utwory są wyraźniejsze dla ucha oraz dają ładniejsze brzmienie,
we wzmacniaczu dobrze dobrana jest pętla sprzężenia zwrotnego, żeby nie przesterowało wzmacniacza, nie ma też filtrów obcinających jakość dźwięku (niektórzy projektanci takich płytek stosowali kondensatory, żeby wytłumić szumy, które obcinały pasmo – tutaj tego nie ma),
dodatkowe wejście z układu GTIA, aby było słychać dźwięki klawiatury, a także aby móc słuchać muzyki w demach i grach wykorzystujących do generowania dźwięku GTIA. W większości dotychczasowych systemów stereo nie ma tego podłączenia i nie jest proste, żeby takie podłączenie w nich dorobić – trzeba ciąć ścieżki, zrobić dodatkowe wejścia, dołożyć kondensatory i oporniki, co wymaga już jakiejś wiedzy elektronicznej,
płytka PTODT Stereo jest łatwa w montażu, ponieważ są tylko trzy kabelki do podłączenia do płyty (opis montażu poniżej) i trzy do dodatkowego wyjścia audio (np. dwa gniazda Cinch lub stereofoniczne gniazdo Jack),
PTODT Stereo działa nawet, gdy mamy tylko jednego POKEY-a, więc jeżeli ktoś ma problem ze zdobyciem drugiego takiego układu, to do tego czasu może korzystać z naszego rozwiązania w trybie mono. Wówczas jeżeli utwór jest mono to będzie odgrywany w obydwu kanałach ten sam dźwięk, ale jeżeli będzie to utwór stereo, to na obydwu będzie tylko lewy kanał.

[Edytuj]

Procedura montażu

1. Należy wylutować POKEY lub wyjąć go z podstawki, jeśli jest w podstawce. Jeżeli jest to podstawka w modelach 600XL/800XL, w których bywa grubsza wersja klawiatury, należy sprawdzić, czy pozostawienie tej podstawki nie będzie przeszkadzać w założeniu płytki PTODT Stereo, która sama przecież ma podstawki. W takiej sytuacji wystarczy wylutować podstawkę na płycie Atari i w to miejsce wlutować bezpośrednio naszą płytkę.

2. Włożyć jeden POKEY-a lub dwa POKEY-e w podstawki płytki.

3. Przylutować płytkę bezpośrednio do płyty Atari lub włożyć w podstawkę (z zastrzeżeniem punktu wcześniejszego co do modeli 600XL/800XL).

4. Przylutować trzy kabelki do podłączenia do płyty, jak na zdjęciach poniżej: (1) pierwszy kabelek od lewej idzie do wzmacniacza audio (nóżka 6), (2) drugi kabelek do układu scalonego GTIA (nóżka 15 – nazwana Bell), (3) trzeci kabelek, sygnał linii A4, do nóżki 4 układu scalonego zawierającego Atari Basic. Najlepiej od strony płytki użyć kabelków, które z jednej strony posiadają wtyczki z dziurkami (kabel połączeniowy), a z drugiej strony przylutować do płyty.

5. Przylutować kolejne trzy kabelki, które posłużą do podpięcia dodatkowego wyjścia audio (np. dwa gniazda cinch lub stereofoniczne gniazdo jack): (4) wyjście kanału lewego, (5) wspólna masa do gniazda/gniazd, (6) wyjście kanału prawego. Typów gniazd cinch i jack jest zbyt wiele, aby podać uniwersalne rozwiązanie podpięcia, ale nie jest to trudna operacja.

[Edytuj]

Uwagi

PTODT Stereo nie jest dostarczany z układami POKEY, w nie trzeba się w nie zaopatrzyć samodzielnie. Nie jest również dostarczany z kabelkami przyłączeniowymi,
dźwięk nie jest dostarczany z kanału SIO,
płytki mogą mieć różny kolor laminatu – niebieski, czerwony, czarny, zielony,
warto mieć drugiego POKEY-a, aby cieszyć się dźwiękiem stereo, ale jak to zostało napisane wyżej, PTODT Stereo działa nawet przy jego braku. Z braku drugiego POKEY-a, co najczęściej wymaga kanibalizacji jakiegoś Atari, można próbować posiłkować się zastępnikami, ale ponieważ takowych z płytką nie testowaliśmy, nie możemy żadnego rekomendować i ich wykorzystanie użytkownik czyni na własną odpowiedzialność,
automat przełączający miedzy mono i stereo to poprawiony i zoptymalizowany układ z autostereo Pasia,
autor przewidział możliwość łatwego montażu przełącznika trójpozycyjnego pozwalającego na pracę w trybach: a) tylko mono (drugi chip całkowicie odłączony, dźwięk z pierwszego chipa na obydwóch wyjściach audio), b) autostereo, c) stereo (obydwa chipy włączone, dźwięk z pierwszego na lewym kanale audio, z drugiego na prawym).

[Edytuj]

Wersja 2

Wprowadzona do obrotu 29 listopada 2023 r. Obejmuje wszystkie źródła dźwięku generowanego przez ten sprzęt: układ POKEY, układ GTIA oraz gniazdo SIO i PBI/ECI.

[Edytuj]

Charakterystyka

Różnice w stosunku do wersji 1 (za opisem produktu):

dodatkowe wejście z gniazda SIO (SIO Audio), dzięki czemu słychać sygnał transmisji z magnetofonów oraz stacji dyskietek podpiętych przez gniazdo SIO; to podłączenie pozbawione jest problemów ze sprzęganiem się sygnałów, powodujących piski,
dodatkowe wejście z gniazda PBI w Atari XL (PBI Audio) lub ECI w Atari XE (ECI Audio), dające dźwięk z innych urządzeń podpiętych do tego typu złącza,
płytka PTODT Stereo II jest trudniejsza w montażu niż poprzedniczka, ponieważ jest pięć kabelków do podłączenia do płyty (opis montażu poniżej) i trzy do dodatkowego wyjścia audio (np. dwa gniazda cinch lub stereofoniczne gniazdo jack), ale należy również wylutować z płyty dwa kondensatory by nie powodować zakłóceń sygnału i tzw. pisków; Należy takie prace zlecić wykwalifikowanej osobie, która nie uszkodzi przypadkowo płyty komputera lub płytki stereo.

[Edytuj]

Procedura montażu

1. Należy wylutować POKEY lub wyjąć go z podstawki, jeśli jest w podstawce. Jeżeli jest to podstawka w modelach 600XL/800XL, w których bywa grubsza wersja klawiatury, należy sprawdzić, czy pozostawienie tej podstawki nie będzie przeszkadzać w założeniu płytki PTODT Stereo II, która sama przecież ma podstawki. W takiej sytuacji wystarczy wylutować podstawkę na płycie Atari i w to miejsce wlutować bezpośrednio naszą płytkę.

2. Włożyć jednego POKEY-a lub dwa POKEY-e w podstawki płytki.

3. Przylutować płytkę bezpośrednio do płyty Atari lub włożyć w podstawkę (z zastrzeżeniem punktu wcześniejszego co do modeli 600XL/800XL).

4. Jeżeli chcemy używać sygnałów SIO Audio, PBI Audio lub ECI Audio należy wylutować następujące kondensatory:

dla płyty 800XL: C19 i C22,
dla płyty 800XLF: C19 i C22,
dla płyty 65XE lub 130XE z pamięciami czterobitowymi: C19 i C22
lub ich odpowiedniki na innych płytach.

5. Przylutować pięć kabelków do podłączenia do płyty, jak na zdjęciach poniżej: (1) pierwszy kabelek od lewej idzie do SIO Audio, (2) drugi kabelek idzie do ECI Audio lub PBI Audio, (3) trzeci kabelek do wzmacniacza audio (nóżka 6), (4) czwarty kabelek do układu scalonego GTIA (nóżka 15 – nazwana Bell), (5) piąty kabelek, sygnał linii A4, do nóżki 4 układu scalonego zawierającego Atari Basic. Najlepiej od strony płytki użyć kabelków, które z jednej strony posiadają wtyczki z dziurkami (kabel połączeniowy), a z drugiej strony przylutować do płyty. UWAGA: Jeżeli nie chcemy sygnałów z punktu (4) powyżej czyli SIO Audio, PBI Audio lub ECI Audio to nie podpinamy kabelków 1 i 2 oraz nie wylutowujemy kondensatorów. Wted oczywiście nie będzie dźwięku z magnetofonu i stacji dyskietek.

6. Chcąc mieć możliwość ręcznego przełączania trybu pracy płytki PTODT Stereo II należy zaopatrzyć się w trzypozycyjny przełącznik, który w skrajnych pozycjach będzie zwierał środkowy pin (lub podpięty do niego kabelek) z jednym ze skrajnych pinów, włączając właściwy dla ustawienia przełącznika tryb pracy: Mono, Autostereo, Stereo. Jeżeli nie ma żadnego łącznika to płytka jest w trybie Autostereo. Jeżeli jest połączenie Autostereo i Mono to pracuje w trybie jednego POKEY-a, drugi POKEY jest całkowicie odłączony, jakby był wyciągnięty z podstawki. Jeżeli jest połączenie Autostereo i Stereo to płytka jest w trybie pracy pełnego stereo.

7. Przylutować kolejne trzy kabelki, które posłużą do podpięcia dodatkowego wyjścia audio (np. dwa gniazda cinch lub stereofoniczne gniazdo jack): (6) wyjście kanału lewego, (7) wspólna masa do gniazda/gniazd, (8) wyjście kanału prawego. Typów gniazd cinch i jack jest zbyt wiele, aby podać uniwersalne rozwiązanie podpięcia, ale nie jest to trudna operacja.

[Edytuj]

Uwagi

PTODT Stereo II nie jest dostarczany z układami POKEY, w nie trzeba się w nie zaopatrzyć samodzielnie. Nie jest również dostarczany z kabelkami przyłączeniowymi i przełącznikiem trzypozycyjnym, wspomnianym wyżej, służącym do przełączania trybów: Mono, Stereo, Autostereo,
warto mieć drugiego POKEY-a, aby cieszyć się dźwiękiem stereo, ale jak to zostało napisane wyżej, PTODT Stereo II działa nawet przy jego braku (z zastrzeżeniem przełączenia w tryb Mono),
można sterować interfejsem z poziomu Ultimate1MB zaopatrzonego w plugin do SimpleStereo.

[Edytuj]