ATR

From Atariki

Obraz dyskietki 8-bitowego Atari używany w emulatorach, APE itp. opracowany przez Nicka Kennedy'ego.

Istnieje też odmiana ATZ, jest to obraz dyskietki w formacie ATR skompresowany przy pomocy programu gzip. Format ATZ (i ATR też) jest obsługiwany przez emulatory Atari800, Altirra oraz Atari800Win PLus.

Spis treści 1 Nagłówek 1.1 Nagłówek SIO2PC 1.2 Nagłówek APE 2 Treść 2.1 Sektor 128 bajtów 2.2 Sektor 256 bajtów 2.3 Sektor 512 bajtów 3 Weryfikacja poprawności 4 Zabezpieczenia 5 Narzędzia 6 Zobacz też

Nagłówek

16 bajtów zgodnie z poniższą tabelką. Istnieją dwie wersje, pierwsze siedem bajtów ma takie samo znaczenie w obu:

Nagłówek SIO2PC

Offset	Typ	Nazwa	Opis
$00	WORD	wMagic	Kolejno wartości: $96 i $02 ($0296, suma 'NICKATARI')
$02	WORD	wPars	Rozmiar obrazu (bez nagłówka), liczony w paragrafach: innymi słowy rozmiar w bajtach podzielić przez 16.
$04	WORD	wSecSize	Rozmiar sektora w bajtach: $80, $0100 lub $0200.
$06	WORD	wParsHigh	Najstarsze słowo rozmiaru w paragrafach (wprowadzono w REV 3.00).
$08	BYTE	btFlags	bit 4 = 1 - obraz z zabezpieczeniami bit 5 = 1 - ochrona przed zapisem
$09	WORD	wBad	Numer pierwszego sektora z zabezpieczeniami (jeśli bit 4 btFlags jest ustawiony).
$0B	DWORD	dwUnused	Cztery bajty nieużywane, równe $00.
$0F	BYTE	btUnused	Bajt nieużywany, równy $00.

Nagłówek APE

Offset	Typ	Nazwa	Opis
$00	WORD	wMagic	Kolejno wartości: $96 i $02 ($0296, suma 'NICKATARI')
$02	WORD	wPars	Rozmiar obrazu (bez nagłówka), liczony w paragrafach: innymi słowy rozmiar w bajtach podzielić przez 16.
$04	WORD	wSecSize	Rozmiar sektora w bajtach: $80, $0100 lub $0200.
$06	BYTE	btParsHigh	Najstarszy bajt rozmiaru w paragrafach.
$07	DWORD	dwCRC	32-bit CRC pliku. Wartość ta jest ważna jeśli bit 1 bajtu nr 15 (btFlags) jest ustawiony. Występuje od wersji APE 1.10.
$0B	DWORD	dwUnused	Niewykorzystane.
$0F	BYTE	btFlags	bit 0 = 1 - obraz tylko do odczytu. bit 1 = 1 - pole dwCRC zawiera ważną sumę kontrolną Pozostałe bity są niewykorzystane i powinny być równe zero. Występuje od wersji APE 1.10.

Najczęściej się spotyka pliki z nagłówkiem podstawowym, w którym w bajtach 7-15 nagłówka są same zera. Pozostałe na ogół mają nagłówek w formacie APE z ustawionym znacznikiem zabezpieczenia przed zapisem. Plików w pierwszym z wymienionych formatów w zasadzie nie spotyka się.

Treść

Po nagłówku występują po kolei sektory danych.

Sektor 128 bajtów

Obrazy dla rozmiaru sektora równego 128 bajtów (SD i ED) mają wszystkie sektory tej samej wielkości. Obliczenia rozmiaru pliku ATR dokonujemy wg następującego wzoru:

rozmiar_pliku_atr = (liczba_sektorów * 128)+16

Dane konkretnego sektora będą się znajdować na pozycji obliczonej wg następującego wzoru:

offset = ((nr_sektora - 1) * 128) + 16

Sektor 256 bajtów

W tym formacie panuje zamieszanie, którego praprzyczyną jest próba zaoszczędzenia 384 bajtów, jakie marnują się w obszarze odczytu wstępnego dyskietek DD.

Dla wielkości sektora równej 256 bajtów występują dwa sposoby zapisania pierwszych trzech sektorów obrazu dysku:

1. jako obszaru 768 bajtów, w którym "rzeczywiste" dane sektorów zajmują pierwsze 384 bajty, a druga jego połówka jest niewykorzystana (ale jest uwzględniona w wykazanej nagłówkiem wielkości obrazu liczonej w paragrafach - dla obrazu 180k będzie ta wielkość wynosiła $2D00).
2. jako trzech porcji danych po 128 bajtów (w tym wypadku wielkość obrazu zapisana w nagłówku będzie o 24 paragrafy mniejsza niż powyżej).

Ten drugi format uchodzi za prawidłowy, w tej sytuacji sektor nr 4 (i każdy dalszy) zapisywany jest w pliku o 384 bajty wcześniej niż wynikałoby to z prostego obliczenia wzoru:

((nr_sektora-1) * wielkość_sektora) + wielkość_nagłówka

Obliczenia rozmiaru pliku ATR dokonujemy wg następującego wzoru:

rozmiar_pliku_atr = ((liczba_sektorów - 3) * 256) + 384 + 16

Dane konkretnego sektora będą się znajdować na pozycji obliczonej wg następujących wzorów:

• • dla sektorów 1-3:

offset = ((nr_sektora - 1) * 128) + 16

• • dla pozostałych sektorów:

offset = ((nr_sektora - 4) * 256) + 384 + 16

Program może łatwo rozróżnić te dwa typy po nagłówku: jeśli wielkość sektora wynosi $0100, trzeba sprawdzić, czy najmłodszy półbajt liczby paragrafów jest równy 0 (typ 1) czy 8 (typ 2).

Istnieje jeszcze trzeci rodzaj plików ATR: mają one rozmiar pliku i wielkość obrazu jak w przypadku typu 1, lecz dane wewnątrz rozmieszczone są jak w typie 2. Ponieważ nie ma dobrej metody na wykrycie tej sytuacji, mając taki plik najlepiej jest go poprawić odejmując 24 od liczby paragrafów zapisanej w nagłówku.

Sektor 512 bajtów

Obrazy dla rozmiaru sektora równego 512 bajtów (DD 512) mają, podobnie jak te z sektorami 128-bajtowymi, wszystkie sektory tej samej wielkości - nie ma wyróżnionego obszaru odczytu wstępnego (zajmuje on zresztą tylko jeden sektor, pierwszy). Obliczenia rozmiaru pliku ATR dokonujemy wg następującego wzoru:

rozmiar_pliku_atr = (liczba_sektorów * 512) + 16

Dane konkretnego sektora będą się znajdować na pozycji obliczonej wg następującego wzoru:

offset = ((nr_sektora - 1) * 512) + 16

Weryfikacja poprawności

Od wersji 1.10 w APE wprowadzono mechanizm określania poprawności obrazu ATR (może on służyć np. do weryfikowania błędów powstałych przy ściąganiu obrazu z sieci). Mechanizm ten bazuje na algorytmie obliczania 32-bitowego CRC stosowanego np. w PKZIP.

Jeśli obraz jest "opieczętowany" (bit 1 btFlags jest ustawiony) wtedy dla określenia poprawności obrazu należy obliczyć 32-bitową wartość CRC z każdego jego bajtu łącznie z nagłówkiem (zakłada się, że bajty o offsetach 7..14 są wyzerowane). Jeśli obliczony kod jest identyczny z wartością zapisaną w polu dwCRC można założyć, że obraz jest nieuszkodzony.

CRC32 dany jest wielomianem:

x32 + x26 + x23 + x22 + x16 + x12 + x11 + x10 + x8 + x7 + x5 + x4 + x2 + x1 + 1

czyli $04C11DB7 w notacji "najpierw MSB".

Zabezpieczenia

W wersji 4.05 SIO2PC wprowadzono możliwość symulowania zabezpieczeń dla sektorów na dysku.

Jeśli bit 4 btFlags jest ustawiony, wtedy począwszy od sektora podanego w wBad występują sektory z zabezpieczeniami.

Sektor zamiast danych zawiera wtedy informacje o użytych zabezpieczeniach:

Offset	Typ	Nazwa	Opis
$00	DWORD	dwSign	Kolejno wartości: $C2, $1C, $3D i $1E (sygnatura sektora z zabezpieczeniami).
$04	BYTE[4]	btaErrStatus	4 bajty zwracane przez komendę STATUS ("S" = $53) SIO (podane w odwrotnej kolejności), po próbie odczytu BŁĘDNEGO sektora.
$08	BYTE	btCmdResp	Status zwracany po otrzymaniu komendy ("A" lub "N").[1]
$09	BYTE	btDataResp	Status zwracany po otrzymaniu bloku danych ("C" lub "A"/"E").[1]
$0A	BYTE	btChksumInfo	Informacja o sumie kontrolnej ("G" - poprawna, lub "B" - błędna).[1]
$0B	BYTE	btResDelay	Czas, po którym ma zostać wysłana odpowiedź na odczyt ("R") bądź zapis ("P"/"W") POPRAWNEGO sektora.[2]
$0C	BYTE	btErrResDelay	Czas, po którym ma zostać wysłana odpowiedź na odczyt ("R") BŁĘDNEGO sektora.[2]
$0D	BYTE[4]	btaStatus	4 bajty zwracane przez komendę STATUS ("S" = $53) SIO (podane w odwrotnej kolejności), po próbie odczytu POPRAWNEGO sektora.

1. "_" oznacza, że zawartość bajtu nie ma znaczenia, "T" oznacza brak odpowiedzi (TIMEOUT u odbiorcy).
2. Czas mierzony jest w jednostkach po 55 ms (ang. "jiffy" - odwrotność 18,2 Hz).

Narzędzia

• Do przygotowania pliku ATR na komputerze PC można użyć programu makeATR autorstwa Soudiego.
• Wtyczka dla programu Total Commander umożliwiająca operowanie na plikach ATR autorstwa Pajero Total Commander ATR Plugin.
• SIO2BSD umożliwia tworzenie obrazów ATR.
• IDE Plus pozwala na dostęp do zawartości pliku ATR z poziomu SpartaDOS X.

Zobacz też

• Dokumentacja Nicka Kennedy'ego
• Nagłówek ATR w APE
• Poradnik opisujący w jaki sposób przegrać obraz ATR na dyskietkę

---

Ten artykuł to tylko zalążek. Możesz pomóc rozwojowi Atariki poprzez rozszerzenie go o więcej informacji.