Format AtariDOS XE

From Atariki

Wersja z dnia 18:43, 16 lut 2009

Format dyskietki zastosowany w DOS XE, przeznaczony głównie dla stacji dysków XF551, ale też 810 i 1050.

Cechy ogólne

• Dopuszczalne wielkości sektorów: 128 i 256 bajtów
• Maksymalna pojemność filesystemu: 65535 klastrów (15,62 MB)
• Maksymalna wielkość pliku: 366,21 kB (albo 7,81 MB?)
• Maksymalna liczba plików na dysku: 65536
• Struktura katalogowa: hierarchiczna
• Maksymalna liczba plików w katalogu: 1280
• Nazwa pliku: 8+3
• Metoda linkowania plików: indywidualne mapy plików
• Metoda alokacji sektorów: mapa bitowa

Jednostka alokacji

Jednostkę alokacji stanowi "klaster" o wielkości 256 bajtów, czyli dwa sektory fizyczne w SD i ED, a jeden w DD. Przełożenie sektorów fizycznych na klastry jest dość osobliwe, liczy się bowiem w nim nieistniejący sektor nr 0. I tak, w DD sektor nr 0 stanowi klaster nr 0, sektor nr 1 - klaster nr 1 itd. W SD i ED klaster nr 0 stanowią sektory 0 i 1, klaster nr 1 - sektory 2 i 3, klaster nr 2 - sektory 4 i 5, i tak dalej.

Boot

Pierwsze trzy sektory (fizyczne) dysku zajmuje program ładujący DOS. Oprócz tego w bajtach $09-$0F sektora (nie klastra) nr 1 zapisana jest konfiguracja DOS-u, a w bajtach $10-$2F - informacje o dysku.

Konfiguracja DOS

 Nr bitu: 7 6 5 4 3 2 1 0
Nr dysku: 8 7 6 5 4 3 2 1

Informacja o dysku

Pozostałe wartości tej części bootsektora DOS XE czekają na swego odkrywcę. Ważne jest, że - inaczej niż np. w formacie SpartaDOS-u - zawartość bootsektora nie jest zmieniana przy normalnej pracy z filesystemem, wszystkie tego typu zmienne przechowuje VTOC.

VTOC

VTOC znajduje się w klastrze nr 4 (sektor fizyczny nr 4 w DD, albo sektory 8-9 w SD i ED). Pierwsze 10 bajtów zajmuje informacja o dysku zorganizowana następująco:

Numer sekwencyjny i losowy w połączeniu z innymi danymi pozwala DOS-owi stwierdzić, kiedy dyskietka w stacji została wymieniona.

Mapa bitowa

Dalszą część VTOC zajmuje mapa bitowa całego dysku, w której bit ustawiony oznacza klaster wolny, a bit skasowany - zajęty. Bit 7 każdego bajtu mapy oznacza klaster o niższym numerze, kolejne bity przyporządkowane sa do klastrów o kolejno rosnących numerach. Zerowy klaster jest w mapie pominięty, a zatem bit 7 pierwszego bajtu mapy bitowej (bajtu nr $0A VTOC) ma przyporządkowany klaster nr 1, bit 6 - nr 2, bit 5 nr 3 itd.

Początkowo pierwszym wolnym klastrem dysku jest klaster nr 6 - pierwszy bajt mapy bitowej ma wartość %00000111 (jednostki 1-5 zajęte, 6-8 wolne).

Katalogi

Katalog główny zaczyna się bezpośrednio za VTOC i początkowo zajmuje tylko jeden klaster, którego numer jest w bajcie $1D bootsektora.

Pojedyńczy wpis katalogowy ma długość 49 bajtów (!) i jest zorganizowany jak następuje:

+---------------+---------------+
|   Bajt $2B    |   Bajt $2C    | 
+---------------+---------------+
|7 6 5 4 3 2 1 0|7 6 5 4 3 2 1 0|
+-------------+-+-----+---------+
| rok - 1900  |miesiąc|  dzień  |
+-------------+-------+---------+

Każdy nowo założony plik dostaje status $C4. Po zamknięciu pliku DOS kasuje bity 7 i 2.

Klastry katalogu

W jednym klastrze znajduje się zawsze całkowita liczba wpisów katalogu, czyli maximum pięć. Jeśli katalog ma więcej wpisów, szósty wpis w całości jest w następnym klastrze tego katalogu itd.

Bajty $F5-$F7 klastra katalogu są nieużywane, a ostatnie 8 bajtów ($F6-$FF) zawiera informacje o katalogu:

Pliki

Mapa pliku

Mapa pliku składa się z klastrów, których lista znajduje się w bajtach $13-$2A wpisu w katalogu. Pierwszych 250 bajtów przeznaczonych jest na 125 numerów klastrów, w których znajdują się dane pliku. Ostatnie sześć bajtów zawiera dodatkowe informacje:

Na listę sektorów mapy przeznaczono w katalogu 24 bajty miejsca. Ponieważ numer klastra ma 16 bitów, zatem mapa pliku może zająć maksymalnie 12 sektorów. 12 sektorów po 125 wpisów klastrów danych po 250 bajtów daje nam w efekcie ograniczenie maksymalnej wielkości pliku na dysku do 1500 klastrów, czyli 375000 bajtów (366,2k). Jeśli DOS nie zmienia jakoś adresowania klastrów powyżej tej długości, to jest ostateczny limit wielkości pliku w tym filesystemie.

Klastry danych

W każdym klastrze danych najwyżej 250 bajtów jest wypełnione danymi. Końcówka, podobnie jak w przypadku katalogów i map, zawiera informacje:

Maksymalny numer kolejny klastra pliku to 32767 ($7FFF), a więc starszy bajt tej liczby jest zawsze dodatni, przez co jednocześnie stanowi znacznik typu klastra (<= $7F - klaster danych).

Uwagi

Osobliwością filesystemu są dwie różne metody zapewnienia ciągłości danych w zależności od tego, czy zbiór jest plikiem, czy podkatalogiem: w przypadku pliku używa się map klastrów, natomiast klastry katalogu wskazują na siebie bezpośrednio, bez użycia map. Ta dwoistość jest być może reliktem filesystemu OS/A+ v.4.1 i wskazywać na to, że OS/A+ v.4.1 może być dalekim praszczurem DOS XE.

Zobacz też

• Formaty systemów plików