TOS

From Atariki

(Różnice między wersjami)

Wersja z dnia 12:47, 1 maj 2007

Systemy operacyjne:
8-bit:
Altirra OS
Atari OS
CP/M
DracOS
OS++
QMEG OS
Turbo-816 OS
XL OS

16/32-bit:
TOS
MultiTOS
FreeMiNT
MagiC
Minix

Spis treści

1 Wstęp
2 Elementy składowe
3 Wersje
- 3.1 Inne wersje
4 Następcy
5 Rozwinięcia i zamienniki
6 Zobacz także

Wstęp

The Operating System (nazywany również mylnie Tramiel Operating System) system operacyjny komputerów Atari ST, Mega ST, STE, Mega STE, TT030, Falcon a także ich klonów: Direct, Medusa, Hades, Milan.

Elementy składowe

System składa się z nastepujących części:

BIOS - odpowiedzialny za operacje blokowe i sprzętowo zależne,
XBIOS - (Extended Basic Input/Output System) rozszerzona część BIOS, odpowiedzialna za obsługę sprzętu.
LineA - odpowiedzialny za podstawowe operacje graficzne, razem z BIOS oraz XBIOS stanowią najniższą warstwę logiczną systemu TOS
GEMDOS - (GEM Disk Operating System)odpowiedzialny za operacje na plikach i pamięci,
VT52 - emulator terminala w standardzie VT-52
GEM - (Graphic Environment Manager) środowisko graficzne GUI dzielące się na następujące części,
- VDI - (Virtual Device Interface) odpowiedzialny za bezpośredni dostęp do urządzenia oraz rysowanie podstawowych obiektów graficznych i znaków
- AES - (Application Environment Services) odpowiedzialny ze okienka i GUI.
- GEM Desktop - graficzna powłoka (ang. shell) systemowa

W późniejszym okresie powstały rozszerzenia dodające nowe funkcje, doładowywane z dysku:

AHDI - (Atari Hard Disk Interface) sterownik dysku twardego
XHDI - (eXtended Hard Disk Interface)
GDOS - (Graphics Device Operating System) odpowiedzialny za obsługę drukarek, a także fontów wektorowych
GDPS - protokół sterowników skanerów
MetaDOS - odpowiedzialny za obsługę CD-ROM-u

BigDos zamiennik dla GEMDOS-owego systemu plików

XControl - (Extensible Control Panel)

Wersje

Pierwsza wersja TOSu, tzw. preTOS uruchamiała się z dyskietki, wszystkie następne były zawarte w modułach ROM zainstalowanych bezpośrednio wewnątrz komputera. Wersje od 1.0 do 1.04 umieszczone były na pamięciach o pojemności 192 KB, od 1.6 do 2.06 na pamięciach o pojemności 256 KB, późniejsze wersje były dostępne na modułach o pojemności 512 KB.

TOS był oferowany w wielu wersjach językowych. Do wersji 4.01 aby zmienić wersję językową konieczna była wymiana całego modułu ROM. Od wersji 4.01 nie trzeba zmieniać modułu, gdyż zawiera on od razu siedem wersji językowych.

Każdy TOS zawiera w sobie GEM i GEMDOS o określonej wersji.

Numer wersji TOSu	Data wydania	GEMDOS	AES	Komputery	Rozmiar ROM	Wersje językowe	Uwagi
preTOS (1.0)	1985-20-11,	0.13	1.20	ST, ST^M, ST^F, ST^FM	196 KB	ENG, US, FR, GER, CHE	Pierwsza wersja TOSu ładowana z dyskietki
1.0	1986-02-06	0.13	1.20	ST, ST^M, ST^F, ST^FM	196 KB	ENG, US, FR, GER, CHE	Pierwsza wersja umieszczana w kościach ROM
1.02	1987-22-04	0.13	1.20	ST^F, ST^FM, MEGA ST	196 KB	ENG, US, FR, GER, SWE	W Wielkiej Brytanii błędnie oznaczony jako 1.09. Znany także jako Blitter TOS
1.04	1989-06-04	0.15	1.30	ST^F, ST^FM, STacy, MEGA ST	196 KB	ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, ESP, NL	Znany także jako Rainbow TOS
1.6	?	?	?	ST^E	256 KB	ENG, US, FR, GER, ESP	Szybko zastąpiona przez wersję 1.62 z powodu błędów
1.62	1990-01-01	0.17	1.40	ST^E	256 KB	ENG, US, FR, GER, SWE
2.02	?	?	?	ST^E	256 KB	?	wraz z wersją 2.0 wprowadzona została obsługa dysków IDE, pamięci FAST-RAM
2.05	?	?	3.10	MEGA ST^E	256 KB	ENG, US, FR, GER, IT, SWE
2.06	1991-14-11	?	3.20	MEGA ST^E, Atari STBOOK	256 KB	ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, polska (stworzona przez polskiego dystrybutora, za zgodą) ,	Wersja dla STBOOK zawierała dodatkowo oprogramowanie sieciowe
2.07	1991	?	3.20	Atari Sparrow	?	?
2.08	?	?	3.20	Atari STPAD	?	?	Obsługuje ekran dotykowy w STPADzie, nigdy nie rozpowszechniany
3.01	?	?	3.00	Atari TT	512 KB	amerykańska<ref name="nazwa1"/>	Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 720 KB
3.05	1990-05-12	0.19	3.10	Atari TT	512 KB	?	Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 1,44 MB
3.06	1991-24-09	0.20	3.20	Atari TT	512 KB	ENG, GER	Wersjia finalna
4.01	?	?	3.31	Atari Falcon	512 KB	ENG, US, FR, GER, CHE, ESP	błędy w obsłudze DSP
4.02	?	?	3.40	Atari Falcon	512 KB	ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, ESP
4.04	1993-08-03	0.30	3.40	Atari Falcon	512 KB	ENG, US, FR, GER, SWE, ESP
4.92	1993-22-06	0.30	4.10	Atari Falcon	512 KB	ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, ESP, IT	Nieoficjalnie rozprowadzana wersja beta TOSa 5.0 z multiAESem
4.97	?	?	?	?	512 KB	?

Inne wersje

Firma Milan Computer GmbH uzyskała prawa modyfikacji TOSu i wraz ze swoim komputerem Milan rozprowadza wersję o numerze 4.5.

Firma Centek w akceleratorze sprzętowym CT2b zawarła program, który modyfikuje TOS, poprawiając niektóre błędy i określa jego wersję jako 7.0.

W karcie CT60 znajduje się zmodyfikowany TOS 4.04 z poprawkami, dodanymi sterownikami i patchami dla procesora 68060 a także kart PCI.

Następcy

Wraz z Falconem Atari rozprowadzało pierwsze wersje wielozadaniowej wersji TOSa - MultiTOS, opartego na niezależnie od Atari rozwijanym systemie MiNT - Mint Is Not Tos, opracowanym przez Erica R. Smitha. W roku 1997 MiNT powrócił, po opublikowaniu części kodu źródłowego jest rozwijany jako FreeMiNT.

Istnieje również komercyjny zamiennik dla TOSu i MiNTa - MagiC - wielozadaniowy system, zastępuje cały TOS.

Rozwinięcia i zamienniki

TOS doczekał się również wielu usprawnień i rozwinięć.

Firmy trzecie rozwijały oprogramowanie zastępujące poszczególne części TOSu, były to:

Warp 9 - zastępuje VDI,
NVDI - zastępuje VDI oraz GDOS,
Geneva - zastępuje AES,
N.AES - zastępuje AES,
MultiGEM - zastępuje AES oraz Desktop - rozszerza wielozadaniowość z akcesorii na aplikacje GEM'owe
NeoDesk - zastępuje Desktop
No!Desk - zastępuje Desktop
Ease - zastępuje Desktop

Oprócz tego powstało i powstaje darmowe oprogramowanie zastępujące fragmenty - w porywach do prawie całości - TOSu:

KAOS
EmuTOS (nadal rozwijany) - darmowy zamiennik TOS (warstwa operacyjna dla FreeMiNT)
FreeMiNT (nadal rozwijany) - zastępuje GEMDOS oraz sporą część BIOSu
XaAES (nadal rozwijany wraz z FreeMiNTem) - zastępuje AES,
MyAES (nadal rozwijany) - zastępuje AES, docelowo system nowego komputera Hawk
FVDI (nadal rozwijany) - darmowa alternatywa dla NVDI,
KAOSDesk - zastępuje Desktop
Direct - zastępuje Desktop
TeraDesk (nadal rozwijany) - zastępuje Desktop
Gemini - zastępuje Desktop
oVDI (nadal rozwijany) - zastępuje VDI
OSIS (nie rozwijany) - zastępuje cały TOS (składa się z oTOSis, oVDIsis, oAESis, oFBis)
BetaDOS - zastępuje MetaDOS, oraz dodaje pewne funkcje do TOSu.

W późniejszym okresie były rozwijane i przyjęły się zupełnie nowe funkcjonalności realizowane przez różne programy:

GEM Script
Bubble GEM - protokół pomocy w chmurkach
DHST - Document HiSTory protokół
OLGA - Object Linking Gem Applications

Zobacz także

Opis BOMBEK, czyli stanów wyjątkowych w TOSie

kody błędów ST

Dokumenty dotyczące TOSu On-Line:

Opis różnych wersji TOS:

wersje TOSu i odpowiednie łatki

historia

obszerny artykuł w polskiej wikipedii

Ten artykuł to tylko zalążek. Możesz pomóc rozwojowi Atariki poprzez rozszerzenie go o więcej informacji.

Źródło: "http://atariki.krap.pl/index.php/TOS"

Category: Atari ST

 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|preTOS (1.0)||[[1985]]-20-11,||0.13||1.20||[[Atari ST|ST, ST<sup>M</sup>, ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>]]||196 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, S,<br/>|| Pierwsza wersja TOSu ładowana z dyskietki
+|bgcolor=yellow|preTOS (1.0)||[[1985]]-20-11,||0.13||1.20||[[Atari ST|ST, ST<sup>M</sup>, ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>]]||196 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, CHE<br/>|| Pierwsza wersja TOSu ładowana z dyskietki
 |-bgcolor=lightcyan align=center
-|bgcolor=yellow|1.0||[[1986]]-02-06||0.13||1.20||[[Atari ST|ST, ST<sup>M</sup>, ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>]]||196 [[KB]]||angielska, wersja amerykańska różni się od angielskiej jedynie układem klawiatury,<br/>, francuska, niemiecka, wersja niemiecka ze szwajcarskim układem klawiatury,<br/>||Pierwsza wersja umieszczana w kościach [[ROM]]
+|bgcolor=yellow|1.0||[[1986]]-02-06||0.13||1.20||[[Atari ST|ST, ST<sup>M</sup>, ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>]]||196 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, CHE<br/>||Pierwsza wersja umieszczana w kościach [[ROM]]
 |-bgcolor=lightcyan align=center
-|bgcolor=cyan|1.02||[[1987]]-22-04||0.13||1.20||[[Atari ST|ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>, MEGA ST]]||196 [[KB]]||angielska, amerykańska, francuska, niemiecka, szwedzka||W [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] błędnie oznaczony jako 1.09. Znany także jako '''Blitter TOS'''
+|bgcolor=cyan|1.02||[[1987]]-22-04||0.13||1.20||[[Atari ST|ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>, MEGA ST]]||196 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE<br/>||W [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] błędnie oznaczony jako 1.09. Znany także jako '''Blitter TOS'''
 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|1.04||[[1989]]-06-04||0.15||1.30||[[Atari ST|ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>, STacy, MEGA ST]]||196 [[KB]]||angielska, amerykańska, francuska, holenderska, hiszpańska, niemiecka, szwajcarska, szwedzka||Znany także jako '''Rainbow TOS'''
+|bgcolor=yellow|1.04||[[1989]]-06-04||0.15||1.30||[[Atari ST|ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>, STacy, MEGA ST]]||196 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, ESP, NL<br/>||Znany także jako '''Rainbow TOS'''
 |-bgcolor=lightcyan align=center
-|bgcolor=cyan|1.6||?||?||?||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka||Szybko zastąpiona przez wersję 1.62 z powodu błędów
+|bgcolor=cyan|1.6||?||?||?||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, ESP||Szybko zastąpiona przez wersję 1.62 z powodu błędów
 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|1.62||[[1990]]-01-01||0.17||1.40||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, szwedzka||
+|bgcolor=yellow|1.62||[[1990]]-01-01||0.17||1.40||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE||
 |-bgcolor=lightcyan align=center
 |bgcolor=cyan|2.02||?||?||?||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||?|| wraz z wersją 2.0 wprowadzona została obsługa dysków IDE, pamięci FAST-RAM
 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|2.05||?||?||3.10||[[Atari ST|MEGA ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, włoska, szwedzka||
+|bgcolor=yellow|2.05||?||?||3.10||[[Atari ST|MEGA ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, IT, SWE||
 |-bgcolor=lightcyan align=center
-|bgcolor=cyan|2.06||[[1991]]-14-11||?||3.20||[[Atari ST|MEGA ST<sup>E</sup>]], [[Atari STBOOK]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, polska<ref name="nazwa_3"> stworzona przez polskiego dystrybutora, za zgodą<br/>, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>, szwedzka||Wersja dla STBOOK zawierała dodatkowo oprogramowanie sieciowe
+|bgcolor=cyan|2.06||[[1991]]-14-11||?||3.20||[[Atari ST|MEGA ST<sup>E</sup>]], [[Atari STBOOK]]||256 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, polska (stworzona przez polskiego dystrybutora, za zgodą)<br/>, ||Wersja dla STBOOK zawierała dodatkowo oprogramowanie sieciowe
 |-bgcolor=lightyellow align=center
 |bgcolor=cyan|3.05||[[1990]]-05-12||0.19|||3.10||[[Atari TT]]||512 [[KB]]||?||Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 1,44 [[megabajt|MB]]
 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|3.06||[[1991]]-24-09||0.20|||3.20||[[Atari TT]]||512 [[KB]]||angielska, niemiecka||Wersjia finalna
+|bgcolor=yellow|3.06||[[1991]]-24-09||0.20|||3.20||[[Atari TT]]||512 [[KB]]||ENG, GER||Wersjia finalna
 |-bgcolor=lightcyan align=center
-|bgcolor=cyan|4.01||?||?||3.31||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa1"/>||błędy w obsłudze DSP
+|bgcolor=cyan|4.01||?||?||3.31||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, CHE, ESP||błędy w obsłudze DSP
 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|4.02||?||?||3.40||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa1"/>||
+|bgcolor=yellow|4.02||?||?||3.40||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, ESP||
 |-bgcolor=lightcyan align=center
-|bgcolor=cyan|4.04||[[1993]]-08-03||0.30||3.40||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>||
+|bgcolor=cyan|4.04||[[1993]]-08-03||0.30||3.40||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE, ESP||
 |-bgcolor=lightyellow align=center
-|bgcolor=yellow|4.92||[[1993]]-22-06||0.30||4.10||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>||Nieoficjalnie rozprowadzana wersja beta TOSa 5.0 z multiAESem
+|bgcolor=yellow|4.92||[[1993]]-22-06||0.30||4.10||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||ENG, US, FR, GER, SWE, CHE, ESP, IT||Nieoficjalnie rozprowadzana wersja beta TOSa 5.0 z multiAESem
 |-bgcolor=lightcyan align=center
 |bgcolor=cyan|4.97||?||?||?||?||512 [[KB]]||?||

TOS

From Atariki

Wersja z dnia 12:47, 1 maj 2007

Spis treści

Wstęp

Elementy składowe

Wersje

Inne wersje

Następcy

Rozwinięcia i zamienniki

Zobacz także

Views

Personal tools

Navigation

Szukaj

Toolbox