SpartaDOS X

From Atariki

(Różnice między wersjami)
Jump to: navigation, search
Wersja z dnia 17:21, 28 lut 2005
KMK (Dyskusja | wkład)

← Previous diff		 Aktualna wersja
Trub (Dyskusja | wkład)
(4.49)
Linia 1: Linia 1:
-{{grafr|Spartados-x.jpg}}+{{grafr|spartados_x_kart.jpg}}
-SpartaDOS X to najprawdopodobniej najlepszy DOS, jaki powstał na małe Atari. Jako jedyny został umieszczony w module rom, co sprawia, że DOS uruchamia się bardzo szybko (+ jako bonus; bardzo posiada niskie memlo), a jego wielkość (64KB włączane bankami) informuje, że został wyposażony w wiele przydatnych funkcji. Standartowo SDX obsługuje dyski twarde, posiada bardzo rozbudowane możliwości konfiguracji, obsługuje kilkanaście formatów - w formacie SDX; SUB-DIR, oraz możliwość zapisania w jednym katalogu do 1423 plików, CP wzorowany na MS-DOS (w tym podobieństwo w konfiguracji; CONFIG.SYS / AUTOEXEC.BAT), na urządzeniu CAR: podstawowe sterowniki, oraz przydatne oprogramowanie narzędziowe - ARC (paker - depaker zgodny z Atari ST / PC), MENU; czyli kopier, RS232, RAMDISK, ..itd.+[[Image:SpartaDOS_X_logo.png]] Odmiana [[SpartaDOS|SpartaDOS-u]] napisana przez Mike Gustafsona i wydana firmę [[ICD|ICD, Inc.]] w postaci modułu ROM. Jest to w zasadzie pakiet oprogramowania zawierający, oprócz samych procedur systemowych, także ponad 110 programów narzędziowych, umieszczonych częściowo w module ROM, a częściowo na dodatkowym dysku [[SpartaDOS X Toolkit]].
-Szczegółowa instrukcja obsługi SpartaDOS X znajduje się [http://www.kossinus.com/tom/SDX/ TUTAJ].+Ogólnie jest to najprawdopodobniej najlepszy, a już na pewno najbardziej rozbudowany - moduł ma 64kB - [[DOS]], jaki powstał na małe Atari (a może i na wszystkie komputery ośmiobitowe). Umieszczenie w module [[ROM]] sprawia, że DOS, mimo sporych rozmiarów, uruchamia się bardzo szybko.
 +== Wykorzystanie pamięci ==
 +
 +Podczas normalnej pracy większość kodu SpartaDOS X rezyduje w dodatkowej pamięci: pod ROM-em, jeśli komputer ma 64k [[RAM]], albo użytkownik sobie tak zażyczy, albo w banku dodatkowej pamięci (obsługiwane są rozszerzenia [[Axlon]] oraz zgodne ze [[130XE]]). W tej pamięci DOS trzyma sterowniki, bufory plików itp. Dalsza część, tak zwana biblioteka SpartaDOS X, znajduje się na dwóch spośród ośmiu ośmiokilobajtowych banków modułu ROM (czyli zajmuje 16k). Biblioteka normalnie jest uaktywniona i zajmuje adresy $A000-$BFFF, jednak ponieważ pamięć tę wykorzystuje bardzo duża ilość programów (by już nie wspomnieć o interpreterze [[Atari BASIC]]), biblioteka może zostać odłączona poleceniem '''X'''.
 +
 +{{grafr|SpartaDOS_X_prompt_small.png}}
 +
 +Premią wynikającą z takiego zagospodarowania pamięci jest bardzo niskie MEMLO, które może nawet osiągnąć wartości w okolicach $0E00.
 +
 +== Konfiguracja i obsługa ==
 +
 +Standardowo SpartaDOS X obsługuje dyski twarde, ma bardzo rozbudowane możliwości konfiguracji, obsługuje kilkanaście gęstości dyskietek, przy uruchamianu programów wykorzystuje szlak poszukiwań itp.
 +
 +Command processor (shell) wzorowany na [http://pl.wikipedia.org/wiki/MS-DOS MS-DOS] (w tym podobieństwo w konfiguracji; CONFIG.SYS / AUTOEXEC.BAT), ma zaimplementowane zmienne środowiskowe, przekierowanie I/O itd.
 +
 +Na urządzeniu CAR: - które jest pseudodyskiem zajmującym 48k modułu ROM - zapisane są podstawowe sterowniki, oraz przydatne oprogramowanie narzędziowe - ARC (paker - depaker zgodny z Atari ST / PC), MENU; czyli kopier, RS232, RAMDISK, itd.
 +
 +Jedną z ważnych innowacji SpartaDOS X w stosunku do innych DOS-ów jest to, że identyfikator urządzenia "D:" (w [[CIO]]) nie wskazuje stacji dysków nr 1, lecz dysk bieżący, to jest ten, który był ostatnio ustawiony jako domyślny przez interpreter poleceń DOS-u. Takie zachowanie zostało potem wstecznie zaimplementowane również w SpartaDOS 3.2g.
 +
 +== Format dyskietki ==
 +
 +{{grafr|SpartaDOS_X_menu_small.png}}
 +
 +SpartaDOS X używa [[Format SpartaDOS|formatu dysków SpartaDOS]], niezgodnego z klasycznym [[DOS 2.0|DOS-em 2.0]]. Format SpartaDOS-u oferuje jednak o wiele większe możliwości, przede wszystkim obsługuje dyski o pojemności do 16 MB (65536 sektorów po 256 bajtów), tworzenie podkatalogów o wielkości do 1423 wpisów w każdym, zapisuje w katalogach czas i datę utworzenia pliku, dokładną wielkość pliku w bajtach (DOS 2.0 - w sektorach), rozszerzone atrybuty, a przede wszystkim zapewnia swobodny dostęp do każdego bajtu pliku (przez odpowiednik funkcji seek()), a także szybkie wykonywanie kasowania pliku (w DOS 2.0 skasowanie pliku wymaga odczytania go w całości, w SpartaDOS nie). Nie do pogardzenia jest fakt, że format SpartaDOS pozwala na bezbłędne i stuprocentowo pewne odzyskanie skasowanego pliku - co nie jest na przykład możliwe w uważanym za profesjonalny filesystemie [http://pl.wikipedia.org/wiki/File_Allocation_Table FAT].
 +
 +Warto podkreślić, że dzięki modułowej strukturze SpartaDOS X umożliwia załadowanie sterowników obsługujących inne [[Formaty systemów plików|systemy plikowe]], w tym [[Format AtariDOS 2|AtariDOS 2]] i [[Format MyDOS|MyDOS]], a nawet [[Format CP/M 2.2|CP/M 2.2]] czy FAT.
 +
 +== Inne ==
Umieszczenie DOS-a w kartridżu ma jednak dużą wadę: ciągłe wkładanie i wyjmowanie karta z gniazda Atarki, może doprowadzić do obluzowania i niepewnych kontaktów. Jeżeli jeszcze dojdzie śniedzenie styków (zwłaszcza, gdy kart został wykonany nieprofesjonalnie) to kłopot pewny. Jest jeszcze inny problem: zbudowanie nowego karta wymaga doświadczenia w budowaniu układów elektronicznych, zwłaszcza wykonania płytki drukowanej. Umieszczenie DOS-a w kartridżu ma jednak dużą wadę: ciągłe wkładanie i wyjmowanie karta z gniazda Atarki, może doprowadzić do obluzowania i niepewnych kontaktów. Jeżeli jeszcze dojdzie śniedzenie styków (zwłaszcza, gdy kart został wykonany nieprofesjonalnie) to kłopot pewny. Jest jeszcze inny problem: zbudowanie nowego karta wymaga doświadczenia w budowaniu układów elektronicznych, zwłaszcza wykonania płytki drukowanej.
-jedną z w/w wad można jednak w prosty sposób wyeliminować; plik INIDOS.SYS - po COLD /N umożliwia ponowne uruchomienie SDX, - a COLD /N wg. oficjamnej dokumentacji SDX powoduje odłączenie modułu.. więc potrzeba wyjmowania cartridge w nielicznych tylko przypadkach staje się koniecznością.+{{grafr|Spartados-x.jpg}}
 + 
 +Jedną z w/w wad można jednak w prosty sposób wyeliminować; plik INIDOS.SYS - po COLD /N umożliwia ponowne uruchomienie SDX, - a COLD /N wg. oficjalnej dokumentacji SDX powoduje odłączenie modułu; więc potrzeba wyjmowania cartridge w nielicznych tylko przypadkach staje się koniecznością. Stąd pomysł na [http://hardware.atari8.info/sdx.php Wewnętrzną SpartaDOS X ]
 + 
 +Na zdjęciu obok polska kopia kartridża wykonana przez [[AtraX]].
 + 
 +== SpartaDOS X 4.4x ==
 + 
 +Jest to ulepszona wersja SpartaDOS X 4.22 przygotowana przez [[DLT (grupa)|DLT]]. Mieści się na [[kartridż]]u o pojemności co najmniej 128 k. Ulepszenia polegają na usunięciu znanych błędów, poszerzeniu możliwości konfiguracji (m.in. jest zintegrowany Config Selector), dodaniu nowych sterowników i programów użytkownych, zaimplementowaniu dostępu do większej liczby dysków (z 9 do 15) i przystosowaniu filesystemu do pracy z dyskami o sektorach 512-bajtowych (maks. pojemność partycji 32 MB).
 + 
 +Oficjalnie zaprezentowano jak dotąd następujące wersje:
 + 
 +* 4.39RC z datą 1 X 2006 (wersja próbna)
 +* 4.41 z datą 8 II 2008 (w rzeczywistości wersja ta ukazała się dzień wcześniej)
 +* 4.42 z datą 25 XII 2008
 +* 4.43 z datą 10 IV 2011
 +* 4.44 z datą 3 VI 2011
 +* 4.45 z datą 4 XI 2011
 +* 4.46 z datą 1 I 2013
 +* 4.47 z datą 10 II 2015
 +* 4.48 z datą 23 VII 2016 (ukazała się 26 VII 2016)
 +* 4.49 z datą 7 IV 2020
 + 
 +Te wersje SpartaDOS są do pobrania [http://sdx.atari8.info stąd].
 + 
 +==Bibliografia==
 +*[[Wojciech Zientara]], "Kilka uwag o SpartaDOS X", [http://atarionline.pl/biblioteka/czasopisma/Bajtek/Bajtek_1990_05_06.djvu Bajtek 5-6/1990] (w [[Atarionline.pl]]), s. 9
-Na zdjęciu polska kopia kartridża wykonana przez [[AtraX]].+== Zobacz też ==
 +* [[SpartaDOS]]
 +* [[SpartaDOS Toolkit]]
 +* [[SpartaDOS X Toolkit]]
 +* [[Rejestry modułu SpartaDOS X]]
 +* [[SpartaDOS X 256k (2x128k)]]
 +* [[Podręcznik użytkownika SpartaDOS X]]
 +* [[Przewodnik programisty SpartaDOS X]]
-Stąd pomysł na [http://hardware.atari8.info/sdx.php Wewnętrzna SpartaDOS X ]+== Odnośniki zewnętrzne ==
 +* [http://en.wikipedia.org/wiki/SpartaDOS_X Hasło '''SpartaDOS X''' na en.wikipedia.org]
 +* [http://sdx.atari8.info Strona główna projektu ''SDX Upgrade''] (SpartaDOS 4.4x, binaria i dokumentacja PDF)
 +* [http://drac030.krap.pl/sdx420manual-pl.pdf SpartaDOS X 4.20 - podręcznik użytkownika] (format PDF, wersja poprawiona - uaktualniono 28.XII.2007.)
-Patrz także: [[Sparta DOS]]+[[Kategoria:Oprogramowanie Atari 8-bit]]
 +[[Kategoria:Programy użytkowe]]
 +[[Kategoria:SpartaDOS X]]

Aktualna wersja

Grafika:spartados_x_kart.jpg

Image:SpartaDOS_X_logo.png Odmiana SpartaDOS-u napisana przez Mike Gustafsona i wydana firmę ICD, Inc. w postaci modułu ROM. Jest to w zasadzie pakiet oprogramowania zawierający, oprócz samych procedur systemowych, także ponad 110 programów narzędziowych, umieszczonych częściowo w module ROM, a częściowo na dodatkowym dysku SpartaDOS X Toolkit.

Ogólnie jest to najprawdopodobniej najlepszy, a już na pewno najbardziej rozbudowany - moduł ma 64kB - DOS, jaki powstał na małe Atari (a może i na wszystkie komputery ośmiobitowe). Umieszczenie w module ROM sprawia, że DOS, mimo sporych rozmiarów, uruchamia się bardzo szybko.

Spis treści

[Edytuj]

Wykorzystanie pamięci

Podczas normalnej pracy większość kodu SpartaDOS X rezyduje w dodatkowej pamięci: pod ROM-em, jeśli komputer ma 64k RAM, albo użytkownik sobie tak zażyczy, albo w banku dodatkowej pamięci (obsługiwane są rozszerzenia Axlon oraz zgodne ze 130XE). W tej pamięci DOS trzyma sterowniki, bufory plików itp. Dalsza część, tak zwana biblioteka SpartaDOS X, znajduje się na dwóch spośród ośmiu ośmiokilobajtowych banków modułu ROM (czyli zajmuje 16k). Biblioteka normalnie jest uaktywniona i zajmuje adresy $A000-$BFFF, jednak ponieważ pamięć tę wykorzystuje bardzo duża ilość programów (by już nie wspomnieć o interpreterze Atari BASIC), biblioteka może zostać odłączona poleceniem X.

Grafika:SpartaDOS_X_prompt_small.png

Premią wynikającą z takiego zagospodarowania pamięci jest bardzo niskie MEMLO, które może nawet osiągnąć wartości w okolicach $0E00.

[Edytuj]

Konfiguracja i obsługa

Standardowo SpartaDOS X obsługuje dyski twarde, ma bardzo rozbudowane możliwości konfiguracji, obsługuje kilkanaście gęstości dyskietek, przy uruchamianu programów wykorzystuje szlak poszukiwań itp.

Command processor (shell) wzorowany na MS-DOS (w tym podobieństwo w konfiguracji; CONFIG.SYS / AUTOEXEC.BAT), ma zaimplementowane zmienne środowiskowe, przekierowanie I/O itd.

Na urządzeniu CAR: - które jest pseudodyskiem zajmującym 48k modułu ROM - zapisane są podstawowe sterowniki, oraz przydatne oprogramowanie narzędziowe - ARC (paker - depaker zgodny z Atari ST / PC), MENU; czyli kopier, RS232, RAMDISK, itd.

Jedną z ważnych innowacji SpartaDOS X w stosunku do innych DOS-ów jest to, że identyfikator urządzenia "D:" (w CIO) nie wskazuje stacji dysków nr 1, lecz dysk bieżący, to jest ten, który był ostatnio ustawiony jako domyślny przez interpreter poleceń DOS-u. Takie zachowanie zostało potem wstecznie zaimplementowane również w SpartaDOS 3.2g.

[Edytuj]

Format dyskietki

Grafika:SpartaDOS_X_menu_small.png

SpartaDOS X używa formatu dysków SpartaDOS, niezgodnego z klasycznym DOS-em 2.0. Format SpartaDOS-u oferuje jednak o wiele większe możliwości, przede wszystkim obsługuje dyski o pojemności do 16 MB (65536 sektorów po 256 bajtów), tworzenie podkatalogów o wielkości do 1423 wpisów w każdym, zapisuje w katalogach czas i datę utworzenia pliku, dokładną wielkość pliku w bajtach (DOS 2.0 - w sektorach), rozszerzone atrybuty, a przede wszystkim zapewnia swobodny dostęp do każdego bajtu pliku (przez odpowiednik funkcji seek()), a także szybkie wykonywanie kasowania pliku (w DOS 2.0 skasowanie pliku wymaga odczytania go w całości, w SpartaDOS nie). Nie do pogardzenia jest fakt, że format SpartaDOS pozwala na bezbłędne i stuprocentowo pewne odzyskanie skasowanego pliku - co nie jest na przykład możliwe w uważanym za profesjonalny filesystemie FAT.

Warto podkreślić, że dzięki modułowej strukturze SpartaDOS X umożliwia załadowanie sterowników obsługujących inne systemy plikowe, w tym AtariDOS 2 i MyDOS, a nawet CP/M 2.2 czy FAT.

[Edytuj]

Inne

Umieszczenie DOS-a w kartridżu ma jednak dużą wadę: ciągłe wkładanie i wyjmowanie karta z gniazda Atarki, może doprowadzić do obluzowania i niepewnych kontaktów. Jeżeli jeszcze dojdzie śniedzenie styków (zwłaszcza, gdy kart został wykonany nieprofesjonalnie) to kłopot pewny. Jest jeszcze inny problem: zbudowanie nowego karta wymaga doświadczenia w budowaniu układów elektronicznych, zwłaszcza wykonania płytki drukowanej.

Grafika:Spartados-x.jpg

Jedną z w/w wad można jednak w prosty sposób wyeliminować; plik INIDOS.SYS - po COLD /N umożliwia ponowne uruchomienie SDX, - a COLD /N wg. oficjalnej dokumentacji SDX powoduje odłączenie modułu; więc potrzeba wyjmowania cartridge w nielicznych tylko przypadkach staje się koniecznością. Stąd pomysł na Wewnętrzną SpartaDOS X

Na zdjęciu obok polska kopia kartridża wykonana przez AtraX.

[Edytuj]

SpartaDOS X 4.4x

Jest to ulepszona wersja SpartaDOS X 4.22 przygotowana przez DLT. Mieści się na kartridżu o pojemności co najmniej 128 k. Ulepszenia polegają na usunięciu znanych błędów, poszerzeniu możliwości konfiguracji (m.in. jest zintegrowany Config Selector), dodaniu nowych sterowników i programów użytkownych, zaimplementowaniu dostępu do większej liczby dysków (z 9 do 15) i przystosowaniu filesystemu do pracy z dyskami o sektorach 512-bajtowych (maks. pojemność partycji 32 MB).

Oficjalnie zaprezentowano jak dotąd następujące wersje:

  • 4.39RC z datą 1 X 2006 (wersja próbna)
  • 4.41 z datą 8 II 2008 (w rzeczywistości wersja ta ukazała się dzień wcześniej)
  • 4.42 z datą 25 XII 2008
  • 4.43 z datą 10 IV 2011
  • 4.44 z datą 3 VI 2011
  • 4.45 z datą 4 XI 2011
  • 4.46 z datą 1 I 2013
  • 4.47 z datą 10 II 2015
  • 4.48 z datą 23 VII 2016 (ukazała się 26 VII 2016)
  • 4.49 z datą 7 IV 2020

Te wersje SpartaDOS są do pobrania stąd.

[Edytuj]

Bibliografia

[Edytuj]

Zobacz też

[Edytuj]

Odnośniki zewnętrzne

Źródło: "http://atariki.krap.pl/index.php/SpartaDOS_X"
Personal tools