TOS

From Atariki

(Różnice między wersjami)
Jump to: navigation, search
Wersja z dnia 10:17, 21 lis 2006
Sikor (Dyskusja | wkład)
(→Zobacz także)
← Previous diff		 Wersja z dnia 05:38, 26 kwi 2007
Vulgar (Dyskusja | wkład)

Next diff →
Linia 26: Linia 26:
* [[XControl]] - (''Extensible Control Panel'') * [[XControl]] - (''Extensible Control Panel'')
 +
 +==Wersje==
 +
 +[[Atari]] wypuściło kilkanaście wersji TOSu. Pierwsza wersja była dostępna na dyskietce, wszystkie następne były dostępne w modułach [[ROM]] zainstalowanych bezpośrednio wewnątrz komputera. Wersje od 1.0 do 1.04 umieszczone były na modułach o pojemności 192 [[KB]], od 1.6 do 2.06 na modułach o pojemności 256 [[KB]], późniejsze wersje były dostępne na modułach o pojemności 512 KB.
 +
 +[[TOS]] był oferowany w wielu wersjach językowych. Do wersji 4.01 aby zmienić wersję językową konieczna była wymiana całego modułu [[ROM]]. Od wersji 4.01 nie trzeba zmieniać modułu, gdyż zawiera on od razu siedem wersji językowych.
 +
 +Każdy TOS zawiera w sobie [[GEM]] i [[GEMDOS]] o określonej wersji.
 +
 +{| align=center border=0
 +|-align=center bgcolor=lightblue
 +|Numer wersji TOSu||Data wydania||GEMDOS||AES||Komputery||Rozmiar [[ROM]]||Wersje językowe||Uwagi
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|1.0||[[1985]]-20-11, [[1986]]-02-06||0.13||1.20||[[Atari ST|ST, ST<sup>M</sup>, ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>]]||196 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"> wersja amerykańska różni się od angielskiej jedynie układem klawiatury,<br/></ref>, francuska, niemiecka, szwajcarska<ref name="nazwa_2"> wersja niemiecka ze szwajcarskim układem klawiatury,<br/></ref>||Wydano dwie wersje. Pierwsza na dyskietce, druga w [[ROM]]
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|1.02||[[1987]]-22-04||0.13||1.20||[[Atari ST|ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>, MEGA ST]]||196 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, szwedzka||W [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] błędnie oznaczony jako 1.09. Znany także jako ''Blitter TOS''
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|1.04||[[1989]]-06-04||0.15||1.30||[[Atari ST|ST<sup>F</sup>, ST<sup>FM</sup>, STacy, MEGA ST]]||196 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, holenderska, hiszpańska, niemiecka, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>, szwedzka||Znany także jako ''Rainbow TOS''
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|1.6||?||?||?||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka||Szybko zastąpiona przez wersję 1.62 z powodu błędów
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|1.62||[[1990]]-01-01||0.17||1.40||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, szwedzka||
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|2.02||?||?||?||[[Atari ST|ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||?|| wraz z wersją 2.0 wprowadzona została obsługa dysków IDE, pamięci FAST-RAM
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|2.05||?||?||3.10||[[Atari ST|MEGA ST<sup>E</sup>]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, włoska, szwedzka||
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|2.06||[[1991]]-14-11||?||3.20||[[Atari ST|MEGA ST<sup>E</sup>]], [[Atari STBOOK]]||256 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, polska<ref name="nazwa_3"> stworzona przez polskiego dystrybutora, za zgodą<br/></ref>, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>, szwedzka||Wersja dla STBOOK zawierała dodatkowo oprogramowanie sieciowe
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|2.07||[[1991]]||?||3.20||[[Atari Sparrow]]||?||?||
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|2.08||?||?||3.20||[[Atari STPAD]]||?||?||Obsługuje ekran dotykowy w STPADzie, nigdy nie rozpowszechniany
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|3.01||?||?||3.00||[[Atari TT]]||512 [[KB]]||amerykańska<ref name="nazwa1"/>||Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 720 [[KB]]
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|3.05||[[1990]]-05-12||0.19|||3.10||[[Atari TT]]||512 [[KB]]||?||Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 1,44 [[megabajt|MB]]
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|3.06||[[1991]]-24-09||0.20|||3.20||[[Atari TT]]||512 [[KB]]||angielska, niemiecka||Wersjia finalna
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|4.01||?||?||3.31||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa1"/>||błędy w obsłudze DSP
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|4.02||?||?||3.40||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa1"/>||
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|4.04||[[1993]]-08-03||0.30||3.40||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>||
 +|-bgcolor=lightyellow align=center
 +|bgcolor=yellow|4.92||[[1993]]-22-06||0.30||4.10||[[Atari Falcon]]||512 [[KB]]||angielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>||Nieoficjalnie rozprowadzana wersja beta TOSa 5.0 z multiAESem
 +|-bgcolor=lightcyan align=center
 +|bgcolor=cyan|4.97||?||?||?||?||512 [[KB]]||?||
 +|}
 +<references/>
 +
 +===Inne wersje===
 +
 +Firma [[Milan GmbH|Milan Computer GmbH]] uzyskała prawa modyfikacji TOSu i wraz ze swoim komputerem Milan rozprowadza poprawioną wersję 4.5.
 +
 +Firma [[Centek]] w akceleratorze sprzętowym [http://www.czuba-tech.com/CT2/english/welcome.htm CT2b] zawarła program, który modyfikuje TOS, poprawiając niektóre błędy i określa jego wersję jako 7.0.
 +
 +W karcie [[CT60]] znajduje się zmodyfikowany TOS 4.04 z poprawkami, dodanymi sterownikami i patchami dla procesora [[68060]].
 +
==Następcy== ==Następcy==

Wersja z dnia 05:38, 26 kwi 2007

Spis treści

Wstęp

The Operating System (nazywany również mylnie Tramiel Operating System) system operacyjny komputerów Atari ST, Mega ST, STE, Mega STE, TT030, Falcon a także ich klonów: Direct, Medusa, Hades, Milan.

Elementy składowe

System składa się z nastepujących części:

  • BIOS - odpowiedzialny za operacje blokowe i sprzętowo zależne,
  • XBIOS - (Extended Basic Input/Output System) rozszerzona część BIOS, odpowiedzialna za obsługę sprzętu.
  • LineA - odpowiedzialny za podstawowe operacje graficzne, razem z BIOS oraz XBIOS stanowią najniższą warstwę logiczną systemu TOS
  • GEMDOS - (GEM Disk Operating System)odpowiedzialny za operacje na plikach i pamięci,
  • VT52 - emulator terminala w standardzie VT-52
  • GEM - (Graphic Environment Manager) środowisko graficzne GUI dzielące się na następujące części,
    • VDI - (Virtual Device Interface) odpowiedzialny za bezpośredni dostęp do urządzenia oraz rysowanie podstawowych obiektów graficznych i znaków
    • AES - (Application Environment Services) odpowiedzialny ze okienka i GUI.
    • GEM Desktop - graficzna powłoka (ang. shell) systemowa

W późniejszym okresie powstały rozszerzenia dodające nowe funkcje, doładowywane z dysku:

  • AHDI - (Atari Hard Disk Interface) sterownik dysku twardego
  • XHDI - (eXtended Hard Disk Interface)
  • GDOS - (Graphics Device Operating System) odpowiedzialny za obsługę drukarek, a także fontów wektorowych
  • GDPS - protokół sterowników skanerów
  • MetaDOS - odpowiedzialny za obsługę CD-ROM-u

Wersje

Atari wypuściło kilkanaście wersji TOSu. Pierwsza wersja była dostępna na dyskietce, wszystkie następne były dostępne w modułach ROM zainstalowanych bezpośrednio wewnątrz komputera. Wersje od 1.0 do 1.04 umieszczone były na modułach o pojemności 192 KB, od 1.6 do 2.06 na modułach o pojemności 256 KB, późniejsze wersje były dostępne na modułach o pojemności 512 KB.

TOS był oferowany w wielu wersjach językowych. Do wersji 4.01 aby zmienić wersję językową konieczna była wymiana całego modułu ROM. Od wersji 4.01 nie trzeba zmieniać modułu, gdyż zawiera on od razu siedem wersji językowych.

Każdy TOS zawiera w sobie GEM i GEMDOS o określonej wersji.

Numer wersji TOSuData wydaniaGEMDOSAESKomputeryRozmiar ROMWersje językoweUwagi
1.01985-20-11, 1986-02-060.131.20ST, STM, STF, STFM196 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"> wersja amerykańska różni się od angielskiej jedynie układem klawiatury,
</ref>, francuska, niemiecka, szwajcarska<ref name="nazwa_2"> wersja niemiecka ze szwajcarskim układem klawiatury,
</ref>		Wydano dwie wersje. Pierwsza na dyskietce, druga w ROM
1.021987-22-040.131.20STF, STFM, MEGA ST196 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, szwedzkaW Wielkiej Brytanii błędnie oznaczony jako 1.09. Znany także jako Blitter TOS
1.041989-06-040.151.30STF, STFM, STacy, MEGA ST196 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, holenderska, hiszpańska, niemiecka, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>, szwedzkaZnany także jako Rainbow TOS
1.6???STE256 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemieckaSzybko zastąpiona przez wersję 1.62 z powodu błędów
1.621990-01-010.171.40STE256 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, szwedzka
2.02???STE256 KB? wraz z wersją 2.0 wprowadzona została obsługa dysków IDE, pamięci FAST-RAM
2.05??3.10MEGA STE256 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, włoska, szwedzka
2.061991-14-11?3.20MEGA STE, Atari STBOOK256 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, niemiecka, polska<ref name="nazwa_3"> stworzona przez polskiego dystrybutora, za zgodą
</ref>, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>, szwedzka		Wersja dla STBOOK zawierała dodatkowo oprogramowanie sieciowe
2.071991?3.20Atari Sparrow??
2.08??3.20Atari STPAD??Obsługuje ekran dotykowy w STPADzie, nigdy nie rozpowszechniany
3.01??3.00Atari TT512 KBamerykańska<ref name="nazwa1"/>Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 720 KB
3.051990-05-120.193.10Atari TT512 KB?Dla wczesnych wersji TT ze stacją dysków 1,44 MB
3.061991-24-090.203.20Atari TT512 KBangielska, niemieckaWersjia finalna
4.01??3.31Atari Falcon512 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa1"/>błędy w obsłudze DSP
4.02??3.40Atari Falcon512 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa1"/>
4.041993-08-030.303.40Atari Falcon512 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>
4.921993-22-060.304.10Atari Falcon512 KBangielska, amerykańska<ref name="nazwa1"/>, francuska, hiszpańska, niemiecka, włoska, szwajcarska<ref name="nazwa_2"/>Nieoficjalnie rozprowadzana wersja beta TOSa 5.0 z multiAESem
4.97????512 KB?

<references/>

Inne wersje

Firma Milan Computer GmbH uzyskała prawa modyfikacji TOSu i wraz ze swoim komputerem Milan rozprowadza poprawioną wersję 4.5.

Firma Centek w akceleratorze sprzętowym CT2b zawarła program, który modyfikuje TOS, poprawiając niektóre błędy i określa jego wersję jako 7.0.

W karcie CT60 znajduje się zmodyfikowany TOS 4.04 z poprawkami, dodanymi sterownikami i patchami dla procesora 68060.


Następcy

Wraz z Falconem Atari rozprowadzało pierwsze wersje wielozadaniowej wersji TOSa - MultiTOS, opartego na niezależnie od Atari rozwijanym systemie MiNT - Mint Is Not Tos, opracowanym przez Erica R. Smitha. W roku 1997 MiNT powrócił, po opublikowaniu części kodu źródłowego jest rozwijany jako FreeMiNT.

Istnieje również komercyjny zamiennik dla TOSu i MiNTa - MagiC - wielozadaniowy system, zastępuje cały TOS.

Rozwinięcia i zamienniki

TOS doczekał się również wielu usprawnień i rozwinięć.

Firmy trzecie rozwijały oprogramowanie zastępujące poszczególne części TOSu, były to:

  • Warp 9 - zastępuje VDI,
  • NVDI - zastępuje VDI oraz GDOS,
  • Geneva - zastępuje AES,
  • N.AES - zastępuje AES,
  • MultiGEM - zastępuje AES oraz Desktop - rozszerza wielozadaniowość z akcesorii na aplikacje GEM'owe
  • NeoDesk - zastępuje Desktop
  • No!Desk - zastępuje Desktop
  • Ease - zastępuje Desktop

Oprócz tego powstało i powstaje darmowe oprogramowanie zastępujące fragmenty - w porywach do prawie całości - TOSu:

  • KAOS
  • EmuTOS (nadal rozwijany) - darmowy zamiennik TOS (warstwa operacyjna dla FreeMiNT)
  • FreeMiNT (nadal rozwijany) - zastępuje GEMDOS oraz sporą część BIOSu
  • XaAES (nadal rozwijany wraz z FreeMiNTem) - zastępuje AES,
  • MyAES (nadal rozwijany) - zastępuje AES, docelowo system nowego komputera Hawk
  • FVDI (nadal rozwijany) - darmowa alternatywa dla NVDI,
  • KAOSDesk - zastępuje Desktop
  • Direct - zastępuje Desktop
  • TeraDesk (nadal rozwijany) - zastępuje Desktop
  • Gemini - zastępuje Desktop
  • oVDI (nadal rozwijany) - zastępuje VDI
  • OSIS (nie rozwijany) - zastępuje cały TOS (składa się z oTOSis, oVDIsis, oAESis, oFBis)
  • BetaDOS - zastępuje MetaDOS, oraz dodaje pewne funkcje do TOSu.

W późniejszym okresie były rozwijane i przyjęły się zupełnie nowe funkcjonalności realizowane przez różne programy:

Zobacz także

Opis BOMBEK, czyli stanów wyjątkowych w TOSie

Dokumenty dotyczące TOSu On-Line:

Opis różnych wersji TOS:

Ten artykuł to tylko zalążek. Możesz pomóc rozwojowi Atariki poprzez rozszerzenie go o więcej informacji.

Źródło: "http://atariki.krap.pl/index.php/TOS"
Personal tools