Atari BASIC
From Atariki
Właściwie Shepardson BASIC - wersja języka programowania BASIC (Beginners All-purpose Symbolic Instruction Code), przygotowana na potrzeby komputerów Atari 8-bit. Zaprogramowany w grudniu 1978 roku przez Shepardson Microsystems na zlecenie firmy Atari, był sprzedawany razem z komputerem, a w późniejszych modelach wbudowany. Objętość interpretera wynosi osiem kilobajtów. W późniejszych latach prawa do Atari BASIC-a przejęła firma OSS.
Od innych wersji BASIC-a Atari BASIC już na pierwszy rzut oka odróżnia to, że interpreter dokonuje kontroli składni natychmiast po wpisaniu polecenia lub wiersza programu przez użytkownika (wiele wersji BASIC-a na inne komputery kontroluje składnię dopiero podczas wykonywania programu). Inna jest też obsługa zmiennych tekstowych: brak jest wielowymiarowych tablic tekstowych, a zmienne jednowymiarowe (stringi) należy obowiązkowo deklarować jako tablice właśnie. Nie ma za to obowiązku specjalnego deklarowania zmiennych numerycznych: zmienna jest deklarowana przez fakt jej użycia, a początkową wartością jest zero.
Powód tych różnic jest prosty: Atari BASIC nie jest "klonem" Microsoft BASIC-a (tutaj opis wersji na małe Atari), który zdefiniował najbardziej rozpowszechniony standard tego języka. Zamiast tego Atari BASIC jest implementacją standardu opracowanego przez firmę Data General.
Spis treści |
Wersje rozwojowe
Dostępne są następujące wersje Atari BASIC-a:
- Revision A (CO12402/CO14502): sprzedawana jako cartridge razem z komputerami serii 400 i 800 lub oddzielnie; ta wersja miała cztery czy pięć poważniejszych błędów utrudniających pracę;
- Revision B (CO60302A): w założeniu poprawiona wersja przeznaczona dla 800XL i faktycznie wbudowana w znacznej części modeli XL. Ma poważny błąd w procedurach kopiowania bloków pamięci, co oględnie mówiąc ujemnie wpływa na stabilność interpretera. Wersja B wg niektórych źródeł nie występuje na kartridżu.
- Revision C (CO24947A): pozbawiona najgorszych błędów rewizji B, wbudowana w ostatnich partiach komputerów XL i wszystkich XE. Wydana także w niewielkiej ilości na kartridżach (dla posiadaczy starszych komputerów).
Wersje można odróżnić zadając interpreterowi komendę ? PEEK(43234). Odpowiedź "162" (LDY #) oznacza rewizję A, "96" (RTS) rewizję B, a "234" (NOP) rewizję C.
"Klony" Atari BASIC
Atari BASIC doczekał się paru ulepszonych (ale kompatybilnych) odmian:
Dostępne kompilatory:
Dla ośmiobitowych Atari wydano także Microsoft BASIC, który jednak, ze względu na brak kompatybilności z Atari BASIC, nie zyskał żadnej popularności i jest bardzo rzadki.
Tokeny Atari BASIC
Program w BASIC-u przechowywany jest w pamięci oraz w plikach BAS jako zbiór symboli, tak zwanych tokenów. Dzielą się one na kilka grup w zależności od połozenia w programie. Grupy te to:
- Numery wierszy programu. Numer oznaczający początek wiersza jest zakodowany w postaci dwubajtowej wartości całkowitej z zakresu od 0 do 32767. Wartość ta znajduje się na początku każdej linii programu. W pozostałych miejscach programu (np. jako numer po instrukcji GOTO) wartość ta zapisana jest w postaci zmiennoprzecinkowej.
- Offset do następnej linii programu. Jest to bajt występujący zaraz po numerze wiersza.
- Offset do następnej instrukcji - jest to jeden bajt występujący na początku każdej instrukcji.
- Tokeny instrukcji
- Tokeny operatorów i funkcji
- Tokeny zmiennych
Tokeny instrukcji
Token instrukcji to ośmiobitowa liczba o wartości z zakresu teoretycznie od 0 do 255, w praktyce od 0 do 55; konstrukcja interpretera wyklucza zastosowanie tokenów instrukcji o wartości ponad 127. Ich wartości przedstawia poniższa tabela:
| Hex | Dec | Instrukcja |
| $00 | 0 | REM |
| $01 | 1 | DATA |
| $02 | 2 | INPUT |
| $03 | 3 | COLOR |
| $04 | 4 | LIST |
| $05 | 5 | ENTER |
| $06 | 6 | LET |
| $07 | 7 | IF |
| $08 | 8 | FOR |
| $09 | 9 | NEXT |
| $0a | 10 | GOTO |
| $0b | 11 | GO TO |
| $0c | 12 | GOSUB |
| $0d | 13 | TRAP |
| $0e | 14 | BYE |
| $0f | 15 | CONT |
| $10 | 16 | COM |
| $11 | 17 | CLOSE |
| $12 | 18 | CLR |
| $13 | 19 | DEG |
| $14 | 20 | DIM |
| $15 | 21 | END |
| $16 | 22 | NEW |
| $17 | 23 | OPEN |
| $18 | 24 | LOAD |
| $19 | 25 | SAVE |
| $1a | 26 | STATUS |
| $1b | 27 | NOTE |
| $1c | 28 | POINT |
| $1d | 29 | XIO |
| $1e | 30 | ON |
| $1f | 31 | POKE |
| $20 | 32 | |
| $21 | 33 | RAD |
| $22 | 34 | READ |
| $23 | 35 | RESTORE |
| $24 | 36 | RETURN |
| $25 | 37 | RUN |
| $26 | 38 | STOP |
| $27 | 39 | POP |
| $28 | 40 | ? |
| $29 | 41 | GET |
| $2a | 42 | PUT |
| $2b | 43 | GRAPHICS |
| $2c | 44 | PLOT |
| $2d | 45 | POSITION |
| $2e | 46 | DOS |
| $2f | 47 | DRAWTO |
| $30 | 48 | SETCOLOR |
| $31 | 49 | LOCATE |
| $32 | 50 | SOUND |
| $33 | 51 | LPRINT |
| $34 | 52 | CSAVE |
| $35 | 53 | CLOAD |
| $36 | 54 | "domyślne" LET |
| $37 | 55 | ERROR- (błąd składni) |
Tokeny o wartościach wyższych nie są zdefiniowane, napotkanie ich przez interpreter w trakcie wykonywania programu powoduje przeważnie zawieszenie komputera.
Tokeny operatorów, funkcji i zmiennych
Taki token to ośmiobitowa liczba z zakresu od 0 do 255, oznaczająca operator, funkcję lub zmienną. Tokeny operatorów i funkcji mają wartości od 0 do 127 (z czego Atari BASIC używa zakresu od 14 do 84), natomiast tokeny zmiennych - wartości od 128 do 255. Token zmiennej to oczywiście jej numer kolejny w tabeli wartości zmiennych, powiększony o 128. Jest to główny powód, dla którego program w Atari BASIC nie może mieć więcej niż 128 zmiennych.
| Hex | Dec | Operator lub funkcja |
| $0e | 14 | stała liczbowa |
| $0f | 15 | stała tekstowa |
| $10 | 16 | niewykorzystany |
| $11 | 17 | niewykorzystany |
| $12 | 18 | przecinek |
| $13 | 19 | znak $ |
| $14 | 20 | koniec instrukcji |
| $15 | 21 | średnik |
| $16 | 22 | koniec linii |
| $17 | 23 | GOTO w instrukcji ON |
| $18 | 24 | GOSUB w instrukcji ON |
| $19 | 25 | TO |
| $1a | 26 | STEP |
| $1b | 27 | THEN |
| $1c | 28 | znak # |
| $1d | 29 | liczbowe "mniejszy lub równy" |
| $1e | 30 | liczbowe "różny" |
| $1f | 31 | liczbowe "większy lub równy" |
| $20 | 32 | liczbowe "mniejszy" |
| $21 | 33 | liczbowe "większy" |
| $22 | 34 | liczbowe "równy" |
| $23 | 35 | operator potęgowania ^ |
| $24 | 36 | operator mnożenia * |
| $25 | 37 | operator dodawania + |
| $26 | 38 | operator odejmowania - |
| $27 | 39 | operator dzielenia |
| $28 | 40 | NOT |
| $29 | 41 | OR |
| $2a | 42 | AND |
| $2b | 43 | nawias otwierający wyrażenie liczbowe |
| $2c | 44 | nawias zamykający wyrażenie liczbowe |
| $2d | 45 | operator przypisania wartości liczbowej = |
| $2e | 46 | operator przypisania wartości tekstowej = |
| $2f | 47 | tekstowe "mniejszy lub równy" |
| $30 | 48 | tekstowe "różny" |
| $31 | 49 | tekstowe "większy lub równy" |
| $32 | 50 | tekstowe "mniejszy" |
| $33 | 51 | tekstowe "większy" |
| $34 | 52 | tekstowe "równy" |
| $35 | 53 | + znak liczby |
| $36 | 54 | - znak liczby |
| $37 | 55 | nawias otwierający indeks w zmiennej tekstowej |
| $38 | 56 | nawias otwierający indeks w zmiennej tablicowej |
| $39 | 57 | nawias otwierający wymiar zmiennej tablicowej |
| $3a | 58 | nawias otwierający argumenty funkcji |
| $3b | 59 | nawiast otwierający wymiar zmiennej tekstowej |
| $3c | 60 | przecinek w zmiennej tablicowej |
| $3d | 61 | STR$ |
| $3e | 62 | CHR$ |
| $3f | 63 | USR |
| $40 | 64 | ASC |
| $41 | 65 | VAL |
| $42 | 66 | LEN |
| $43 | 67 | ADR |
| $44 | 68 | ATN |
| $45 | 69 | COS |
| $46 | 70 | PEEK |
| $47 | 71 | SIN |
| $48 | 72 | RND |
| $49 | 73 | FRE |
| $4a | 74 | EXP |
| $4b | 75 | LOG |
| $4c | 76 | CLOG |
| $4d | 77 | SQR |
| $4e | 78 | SGN |
| $4f | 79 | ABS |
| $50 | 80 | INT |
| $51 | 81 | PADDLE |
| $52 | 82 | STICK |
| $53 | 83 | PTRIG |
| $54 | 84 | STRIG |
Błędy w Atari BASIC
W Atari BASIC rev. C zostało parę drobnych błędów, z których część dotyczy procedur kontroli składni.
- instrukcja DIM pozwala się wpisać bez parametrów (np.: 10 DIM: DIM: DIM: DIM). Wykonanie czegoś takiego prowadzi na ogół do zawieszenia interpretera.
- instrukcje NOTE i STATUS przyjmują tablicę numeryczną jako parametr, np. 10 STATUS #1,A(0); wykonanie powoduje przypisanie wartości Bóg wie do czego, ale na pewno nie do wskazanej zmiennej.
- uruchomienie programu: 10 TRAP 10:GET #1,A powoduje całkowite zapełnienie i "zawinięcie" się stosu procesora; instrukcja TRAP wprawdzie zdejmuje ze stosu pewną ilość danych, ale rzadko bywa to ilość właściwa. Ten sam błąd ma też Turbo BASIC XL.
- porównanie dwóch funkcji CHR$ w jednym wyrażeniu jest zawsze prawdziwe, np. IF CHR$(1)=CHR$(2) THEN STOP spowoduje zatrzymanie programu. Ten sam błąd ma też Turbo BASIC XL.
- ? 1^44 daje w wyniku dwa. Ale ? 2^44 daje już w miarę poprawny wynik "1.75921859E+13" (rzeczywiście jest to 17 592 186 044 416). Dokładność potęgowania wydatnie maleje wraz ze zwiększaniem wykładnika, np. 1^1505150010 = 3, 1^2385606310 = 4, 1^9999999999 = 100 itd. Zasadniczo nie jest to błąd interpretera Atari BASIC, lecz raczej procedury logarytmowania zawartej w pakiecie matematycznym.
