Programowanie: Użycie OS-a przy wyłączonym ROM-ie

From Atariki

(Różnice między wersjami)

Aktualna wersja

Żeby swobodnie używać mechanizmów OS-a a przy tym mieć dostęp do całego RAM-u trzeba zadbać tylko o poprawne wykonanie procedur przerwań umieszczonych w ROM-ie w sytuacji kiedy ten jest wyłączony.

Spis treści

1 Handler
2 Inicjalizacja
3 Działanie
4 Wywoływanie procedur OS
5 Przelotki
6 Rejestry OS w RAM
7 DLI
8 Restrykcje pamięciowe
9 Trivia
10 Linki

[Edytuj]

Handler

Kod handlera przerwań powinien być umieszczony poza obszarem, w którym może się pojawić ROM (patrz "Restrykcje pamięciowe"):

nmiint  sec
        .byte $24       ;BIT $18 ($18 to opcode CLC niżej)

irqint  clc

        ;wlaczenie OS ROM

        inc PORTB       ;$D301

        pha
        txa
        pha
        tsx

        ;odlozenie na stos danych dla powrotu z przerwania (RTI)

        lda #>iret      ;adres procedury iret
        pha
        lda #<iret
        pha
        lda $103,x      ;skopiowanie wartosci rejestru stanu procesora
        pha

        ;skok przez odpowiedni wektor przerwania

        scc
        jmp (NMIVEC)    ;$FFFA
        jmp (IRQVEC)    ;$FFFE

iret    pla
        tax
        pla

        ;wylaczenie OS ROM

        dec PORTB       ;$D301
        rti

[Edytuj]

Inicjalizacja

Wszystko co jest potrzebne do uruchomienia mechanizmu to inicjalizacja wektorów NMIVEC i IRQVEC pod ROM-em:

        sei
        lda #%00000000
        sta NMIEN       ;$D40E
        lda #%11111110
        sta PORTB       ;$D301

        ldx #<nmiint
        ldy #>nmiint
        stx NMIVEC      ;$FFFA
        sty NMIVEC+1

        ldx #<irqint
        ldy #>irqint
        stx IRQVEC      ;$FFFE
        sty IRQVEC+1

        lda #%01000000
        sta NMIEN       ;$D40E
        cli

Od tej pory można swobodnie wyłączać i włączać dowolny obszar ROM (przez zwykłą modyfikację rejestru PORTB) bez obawy o to, że komputer się zawiesi.

[Edytuj]

Działanie

W przypadku kiedy OS ROM jest włączony przerwanie obsługiwane jest przez standardowe procedury umieszczone w systemie operacyjnym (ponieważ wektory NMIVEC oraz IRQVEC znajdują się wtedy w obszarze ROM).

Kiedy OS ROM jest odłączony wektor wejścia w przerwanie pobierany jest z NMIVEC lub IRQVEC, które znajdują się w RAM i wykonywana jest procedura przerwania nmiint lub irqint zależnie od rodzaju zgłoszonego przerwania. W obydwu przypadkach ma ona za zadanie włączenie ROM-u, wykonanie procedury obsługi przerwania według wektora znajdującego się już w ROM, oraz przywrócenie konfiguracji pamięci po powrocie. Odbywa się to poprzez zapalenie najmłodszego bitu PORTB (włączenie OS ROM), odłożenie na stos adresu powrotu do procedury iret oraz zawartości rejestru stanu F procesora odłożonego na stos w sekwencji wywołania przerwania. Zduplikowanie tej wartości jest niezbędne dla poprawnego działania systemowych procedur obsługi przerwań (tylko wartość rejestru F odłożona na stosie zawiera poprawne wartości znaczników I i B), ponieważ testują one:

czy przerwane zostało wykonanie przerwania IRQ (w przypadku obsługi przerwania NMI),
czy przerwanie IRQ zostało zgłoszone przez układ I/O, czy może przerwanie zostało wywołane przez rozkaz BRK (w przypadku obsługi przerwania IRQ).

Po wykonaniu procedury z ROM sterowanie przekazywane jest do procedury iret, której jedynym zadaniem jest ponowne odtworzenie konfiguracji pamięci (odłączenie ROM).

Podczas obsługi przerwania IRQ może się zdarzyć, że nadejdzie nowe zgłoszenie IRQ. W tej sytuacji, po powrocie z procedury obsługi bieżącego przerwania a jeszcze przed wykonaniem procedury iret, obsłużone zostanie nowe przerwanie za pomocą systemowej procedury zawartej w ROM. Dzieje się tak z powodu duplikacji rejestru F odkładanego na stos w procedurze irqint, w którym znacznik I jest zgaszony. Dopiero po zakończeniu obsługi wszystkich zgłoszonych przerwań następuje wykonanie procedury iret przywracającej konfigurację PORTB.

[Edytuj]

Wywoływanie procedur OS

Trzeba pamiętać (co właściwie powinno być oczywiste), że gdy w programie chcemy wywołać dowolną systemową procedurę z ROM, a jest on aktualnie odłączony, to trzeba go sobie włączyć:

        lda #%11111111
        sta PORTB       ;$D301

        jsr JSIOINT     ;$E459

Odwołania do procedur OS-a odbywają się przez tablice wektorów oraz tablicę skoków. Stanowią one oficjalne punkty wejścia do procedur systemu operacyjnego i gwarantują, że niezależnie od wersji oraz rodzaju systemu operacyjnego zainstalowanego w komputerze zawsze zostanie wywołana procedura żądana przez użytkownika.

Wyjątek stanowią procedury pakietu matematycznego który nie posiada tablicy skoków, przez co odpowiednie procedury niezależnie od wersji pakietu zainstalowanego w komputerze zawsze muszą znajdować się pod ustalonymi adresami.

[Edytuj]

Przelotki

Wygodnym sposobem realizowania skoków do procedur OS jest zdefiniowanie tzw. "przelotek", które zadbają o konfigurację pamięci i jej odtworzenie po powrocie z procedury.

UWAGA! Takie "przelotki" analogicznie, jak procedura handlera przerwań, powinny również znajdować się poza obszarem, w którym może pojawić się ROM (patrz "Restrykcje pamięciowe").

Wywołania przez systemową tablicę skoków:

JSIOINT_jump:
        lda PORTB       ;$D301
        pha
        ora #%00000001
        sta PORTB       ;$D301

        jsr JSIOINT     ;$E459

        pla
        sta PORTB       ;$D301
        rts

Nieco odmienna jest metoda wywoływania procedur dostępnych przez tablicę wektorów, ponieważ wektory wskazują adres procedury zmniejszony o jeden i jako takie służą do wykonania skoku przez RTS:

CIO_S_SPECIAL_jump:
        lda PORTB
        pha
        ora #%00000001
        sta PORTB

        jsr ?call

        pla
        sta PORTB
        rts

?call   lda $E410+$0A+1  ;tablica handlera S: wektor SPECIAL
        pha
        lda $E410+$0A
        pha
        rts

Ta metoda powinna być używana również do wywołania procedury PUTBT dostępnej w rejestrze ICPUTB bloku IOCB n.p.

;IN: X-IOCB#*16, A-data
;OUT: Y-status, N-error flag
CIO_PUTBT_jump:
        tay
        lda PORTB
        pha
        ora #%00000001
        sta PORTB

        jsr ?call

        pla
        sta PORTB
        cpy #0
        rts

?call   lda ICPUTB+1,x
        pha
        lda ICPUTB,x     ;$0346
        pha
        tya
        ldy #$92         ;FUNCTION NOT IMPLEMENTED
        rts

[Edytuj]

Rejestry OS w RAM

Rejestry $00..$7F oraz $2xx i $3xx są zarezerwowane dla potrzeb systemu operacyjnego.

[Edytuj]

DLI

W przypadku gdy w programie używane jest przerwanie Display List, które zazwyczaj jest krytyczne czasowo, można zmodyfikować punkt wejścia do przerwania NMI tak, aby zagwarantować identyczne zależności czasowe jak w przypadku gdy przerwanie obsługiwane jest bezpośrednio przez procedurę systemu operacyjnego:

nmiint  bit NMIST        ;$D40F
        spl
        jmp (VDSLST)     ;$0200

        sec
        .byte $24        ;BIT $18

irqint  clc

        ...

Należy jednak pamiętać, że wtedy po wejściu do procedury obsługi przez wektor VDSLST ($200) nie ma gwarancji że ROM jest włączony. Jeśli więc w procedurze obsługi przerwania DLI chcemy użyć jakiejś procedury z ROM należy osobiście zadbać o poprawne skonfigurowanie pamięci, oraz odtworzenie jej przed wyjściem z przerwania n.p. tak:

custom_dli:
        pha

        lda PORTB
        pha
        ora #%00000001
        sta PORTB

        ...
        jsr OS_ROUTINE
        ...

        pla
        sta PORTB
        pla
        rti

lub też wykorzystać opisane wyżej "przelotki":

custom_dli:
        pha
        ...
        jsr OS_ROUTINE_jump
        ...
        pla
        rti

Trzeba to mieć też na uwadze kiedy w procedurze DLI wykorzystuje się dane lub procedury leżące pod ROM-em i w analogiczny sposób zagwarantować odpowiednią konfigurację PORTB.

UWAGA! Wektor VDSLST powinien wskazywać na procedurę obsługi DLI zdefiniowaną przez użytkownika i znajdującą się poza obszarem w którym może pojawić się ROM (patrz "Restrykcje pamięciowe").

[Edytuj]

Restrykcje pamięciowe

Procedury handlera, "przelotek" czy procedur obsługi przerwań zdefiniowanych przez użytkownika (a także procedura inicjalizacji całego mechanizmu) powinny znajdować się w RAM poza obszarami w których istnieje ryzyko pojawienia się pamięci ROM, a takim ryzykiem obarczone są:

$5000..$57FF - SELF-TEST, lub MapRAM
$8000..$9FFF - cartridge
$A000..$BFFF - cartridge, wbudowany Atari BASIC (XL/XE), wbudowana gra (XEGS)
$C000..$CFFF - OS ROM
$D000..$D7FF - obszar rejestrów hardware
$D800..$DFFF - OS ROM (pakiet matematyczny) lub ROM nowego urządzenia
$E000..$FFFF - OS ROM

W przypadku gdy wykorzystywana jest pamięć dodatkowa (XE) również obszar $4000..$7FFF jest obszarem ryzykownym.

Jeśli programista może zagwarantować, że określony rodzaj pamięci nie będzie nigdy przełączany, wtedy oczywiście procedury obsługi przełączania pamięci mogą być umieszczone w odnośnym obszarze (z oczywistych przyczyn obszar rejestrów hardware ani OS ROM do takich nie należy).

[Edytuj]