65C816

From Atariki

(Różnice między wersjami)
Jump to: navigation, search
Wersja z dnia 00:19, 19 lut 2006
KMK (Dyskusja | wkład)
(Projekt F7)
← Previous diff
Aktualna wersja
KMK (Dyskusja | wkład)
(Emulatory)
Linia 1: Linia 1:
-[[65C816]] to 16-bitowy następca układu MOS [[6502]], można nim zastąpić zastosowany w Atari procesor [[6502C]]. [[65C816]] zaprojektowany został przez [http://en.wikipedia.org/wiki/Bill_Mensch Williama D. Menscha] jako wersja rozwojowa i następca procesora [[65C02]]. Produkowany jest przez [http://wdesignc.com Western Design Center].+16-bitowy następca układu MOS [[6502]], można nim zastąpić zastosowany w Atari [[procesor]] [[6502C]]. [[65C816]] został zaprojektowany w latach 1982-84 przez [http://en.wikipedia.org/wiki/Bill_Mensch Williama D. Menscha] jako wersja rozwojowa i następca procesora [[65C02]]. Produkowany jest przez [http://wdesignc.com Western Design Center].
== Architektura == == Architektura ==
{{grafr|65c816.gif}} {{grafr|65c816.gif}}
* ośmiobitowa szyna danych * ośmiobitowa szyna danych
-* 24-bitowa szyna adresowa+* 24-bitowa (multipleksowana) szyna adresowa
* 92 rozkazy * 92 rozkazy
* 22 tryby adresowania * 22 tryby adresowania
Linia 19: Linia 19:
* dwa tryby pracy: natywny oraz tryb emulacji [[6502]] (w tym ostanim procesor się "budzi" po włączeniu zasilania i resecie) * dwa tryby pracy: natywny oraz tryb emulacji [[6502]] (w tym ostanim procesor się "budzi" po włączeniu zasilania i resecie)
-W trybie emulacji 6502 działają wszystkie rozkazy i tryby adresowania 65C816, nie da się jedynie skorzystać z 16-bitowych rejestrów. Dodatkową różnicą jest działanie trybów adresowania indeksowanych strony zerowej: jeśli adres wynikający z dodania adresu bazowego i rejestru indeksowego jest większy niż 255, w trybie emulacji 6502 "zawija się" on do początku strony zerowej, natomiast w trybie natywnym adres efektywny wskaże obszar poza stroną zerową. Żeby było dowcipniej, zachowanie takie w trybie emulacji dotyczy tylko rozkazów [[6502]], ale nie [[65C02]] - dlatego w trybie emulacji 6502, gdy rejestr X ma wartość $FF, rozkaz STZ $FF,X zapisze daną pod zupełnie inny adres ($01FE) niż rozkaz STA $FF,X ($00FE).+Procesor składa się z 22000 tranzystorów.
 +== Osobliwości ==
 +
 +=== Rejestry ===
Osobliwością procesora jest działanie rejestrów C, X i Y: są one 16-bitowe, ale żeby skorzystać z ich pełnego rozmiaru, trzeba oddzielnym rozkazem dokonać przełączenia dodatkowych bitów rejestru statusu. Jeden z nich, zwany M, wybiera rozmiar akumulatora oraz operacji na pamięci (1 - ośmiobitowe, 0 - szesnastobitowe), drugi zwany X ma analogiczne znaczenie dla obydwu rejestrów indeksowych. Osobliwością procesora jest działanie rejestrów C, X i Y: są one 16-bitowe, ale żeby skorzystać z ich pełnego rozmiaru, trzeba oddzielnym rozkazem dokonać przełączenia dodatkowych bitów rejestru statusu. Jeden z nich, zwany M, wybiera rozmiar akumulatora oraz operacji na pamięci (1 - ośmiobitowe, 0 - szesnastobitowe), drugi zwany X ma analogiczne znaczenie dla obydwu rejestrów indeksowych.
-Dodatkowo rejestry indeksowe i akumulator zachowują się nieco odmiennie przy manipulacji bitami M i X. Mianowicie przełączenie rejestrów X i Y z szesnastu na osiem bitów zeruje ich starsze bajty, natomiast przełączenie akumulatora na osiem bitów powoduje, że "rozpada się" on na dwie połówki, ale zawartość starszej jest w dalszym ciągu dostępna jako "akumulator B".+Dodatkowo rejestry indeksowe i akumulator zachowują się nieco odmiennie przy manipulacji bitami M i X. Mianowicie przełączenie rejestrów X i Y z szesnastu na osiem bitów zeruje ich starsze bajty, natomiast przełączenie akumulatora na osiem bitów powoduje, że ulega on rozłączeniu na dwie połówki, ale zawartość starszej jest w dalszym ciągu dostępna jako "akumulator B".
Szesnastobitowe rejestry C, X, Y są dostępne tylko w trybie natywnym 65C816, natomiast w trybie emulacji 6502 istnieje dostęp do akumulatora B - obydwie połówki rejestru C można zamienić miejscami. Szesnastobitowe rejestry C, X, Y są dostępne tylko w trybie natywnym 65C816, natomiast w trybie emulacji 6502 istnieje dostęp do akumulatora B - obydwie połówki rejestru C można zamienić miejscami.
 +
 +=== Tryb emulacji 6502 ===
 +W trybie emulacji 6502 działają wszystkie rozkazy i tryby adresowania 65C816, nie da się jedynie, jak napisano powyżej, skorzystać z 16-bitowych rejestrów.
 +
 +Dodatkową różnicą jest działanie trybów adresowania indeksowanych strony zerowej: jeśli adres wynikający z dodania adresu bazowego i rejestru indeksowego jest większy niż 255, w trybie emulacji 6502 "zawija się" on do początku strony zerowej, natomiast w trybie natywnym adres efektywny wskaże obszar poza stroną zerową. Żeby było dowcipniej, zachowanie takie w trybie emulacji dotyczy tylko rozkazów [[6502]], ale nie [[65C02]] - dlatego w trybie emulacji 6502, gdy rejestr X ma wartość $FF, rozkaz STZ $FF,X zapisze daną pod zupełnie inny adres ($01FE) niż rozkaz STA $FF,X ($00FE).
 +
 +Do osobliwości (jeśli nie błędów w konstrukcji CPU) można też zaliczyć działanie indeksowanych trybów adresowania absolutnego: jeśli adres wynikający z dodania adresu bazowego i rejestru indeksowego jest większy niż 65535, dochodzi do przekroczenia granicy segmentu 64k. Np. załadowanie do rejestru X wartości $FF i wykonanie rozkazu LDA $FFFF,X sprawi, że procesor dokona odczytu spod adresu $0100FE. Dzieje się tak nie tylko w trybie natywnym (co naturalne), ale również w trybie emulacji, a to powoduje problemy z kompatybilnością z oprogramowaniem pisanym dla 6502, jeśli dostępy nie są wykonywane zawsze w ten sam sposób (lecz np. zapisy trybami adresowania strony zerowej, a odczyty jak powyżej, lub odwrotnie). Ten problem ma np. [[MyDOS]]. Można to rozwiązać w dwojaki sposób: albo poprawiając program (niekiedy zresztą tego typu działanie jest po prostu błędem, który na 6502 pozostaje niezauważony), albo sprzętowo powielając stronę zerową w obszarze $010000-$0100FF. To drugie zaimplementowano w karcie [[Rapidus Accelerator]].
== Rozszerzenia oparte na 65C816 == == Rozszerzenia oparte na 65C816 ==
-=== Simple 65C816 Processor Adapter (Sweet 16) ===+* [[Antonia 4 MB]], [[F7]], [[HyperSpeed XL/XE]], [[Rapidus Accelerator]], [[Sweet 16]], [[Turbo-816]], [[Warp4]], [[XL7]], [[XL14]]
-Jest to rozwiązanie umożliwiające tylko korzystanie z większej liczby rozkazów. Nie pozwala ono na dołączenie większej ilości [[Pamięć liniowa|pamięci liniowej]] (jak wiadomo 65C816 może zaadresować do 16MB pamięci). Szczegóły montażu w stołówce [http://hardware.atari8.info/65816.php Simple 65C816 Processor Adapter]. Na takiej samej zasadzie działa rozszerzenie [[Sweet16]].+
-{{grafr|Si-65816.png}}+
-=== Warp4 ===+== Programy ze wsparciem dla 65C816 ==
-Od powyższego, bardziej zaawansowane rozszerzenie to [[Warp4]], autorstwa [[Pasiu|Pasia]]/[[SSG]]. Warp4 opórcz samego CPU oferuje też nieco (1 MB) [[pamięć liniowa|pamięci liniowej]]. Obszar powyżej pierwszych 64k pamięci taktowany jest szybszym zegarem - w zależności od wersji procesora może to być 3,54 lub 7 MHz. "Stare" 64k takowane jest tradycyjnie, na 1,77 MHz.+
-Schematy i opis montażu już w stołówce.+* OS-y: [[DracOS]], [[Turbo-816 OS]]
 +* DOS-y: [[SpartaDOS X]]
 +* Programy narzędziowe: [[EYE]], RAMD816.SYS (ramdysk dla [[SpartaDOS X]], w późniejszych wersjach moduł do RAMDISK.SYS), RAMD816L.SYS (ramdysk dla SpartaDOS X używający pamięci tzw. [[pamięć liniowa|liniowej]]), [[Turbo 816 Monitor]]
 +* Programy użytkowe: [[CC65]], [[MAE]], [[MultiBASIC]], [[SD-Load]], [[SysInfo]], [[Turbo-Assembler/16]], [[Let's Emu!]]
-=== Projekt F7 ===+== Emulatory ==
-Pasiu pracuje również nad kolejnym rozszerzeniem, dla którego inspiracją jest [[Hyperspeed XL-XE|Hyperspeed XL/XE]].+
-Projekt F7 to system dwuprocesorowy, gdzie 65C816 może pracować równolegle z [[6502C]]. Podobnie jak w Warp4 dostępny jest 1 MB szybkiej pamięci taktowanej zegarem 14 MHz, a dodatkowo 64k pracującego z tą samą częstotliwością cache'u zapewniającego szybki odczyt ze "starego" obszaru pierwszych 64k.+* [[Altirra]] - emuluje 65C816 z zegarem do 21,28 MHz (NTSC 21,48 MHz) i do 16 MB pamięci liniowej.
-Obok screenshot z [[SysInfo]] pokazujący parametry prototypowej instalacji:+== Inne ==
 + 
 +* [http://atariage.com/forums/topic/194253-turbobasicxl-problem/page-6#entry2477246 Poprawki do MyDOS-a]
==Zobacz też== ==Zobacz też==
* [http://www.westerndesigncenter.com/wdc/datasheets/w65c816s.pdf 65C816 Microprocessor Data Sheet (po angielsku)] * [http://www.westerndesigncenter.com/wdc/datasheets/w65c816s.pdf 65C816 Microprocessor Data Sheet (po angielsku)]
-* [http://westerndesigncenter.com/wdc/datasheets/Programmanual.pdf 65C02/65C816 Programming Manual (po angielsku)]+* [http://wiki.nesdev.com/w/images/7/76/Programmanual.pdf 6502/65C02/65C816 Programming Manual (po angielsku)]
-* [http://atariarea.krap.pl/artykuly.php?akcja=pokaz_artykul&id=42 Procesor MOS 65C816 (po polsku)]+* [http://www.cs.xu.edu/~ryanr/atari/65816.html Programming notes for 65C816] by John Harris (po angielsku)
 +* [http://energy.scene.pl/index.php?page=slodka-szestnastka artykuł KMK zamieszczony w "ENERGY" #1]
 + 
 +==Inne==
* [[Przerwania]] * [[Przerwania]]
 +* [[65C802]]
* [[65C832]] * [[65C832]]
[[Kategoria:Atari 8-bit]] [[Kategoria:Atari 8-bit]]

Aktualna wersja

16-bitowy następca układu MOS 6502, można nim zastąpić zastosowany w Atari procesor 6502C. 65C816 został zaprojektowany w latach 1982-84 przez Williama D. Menscha jako wersja rozwojowa i następca procesora 65C02. Produkowany jest przez Western Design Center.

Spis treści

Architektura

Grafika:65c816.gif

  • ośmiobitowa szyna danych
  • 24-bitowa (multipleksowana) szyna adresowa
  • 92 rozkazy
  • 22 tryby adresowania
  • 16-bitowe ALU
  • jeden 16-bitowy rejestr ogólnego przeznaczenia (akumulator A/B, czyli C)
  • dwa szesnastobitowe rejestry indeksowe (X i Y)
  • szesnastobitowy wskaźnik strony zerowej - D
  • szesnastobitowy wskaźnik stosu - S
  • dziewięciobitowy rejestr statusu - P
  • dwa ośmiobitowe rejestry adresowe banku programu i danych (K i B)
  • szesnastobitowy licznik programu - PC (razem z rejestrem banku programu stanowi 24-bitowy adres)
  • wsparcie dla zewnętrznego MMU
  • rozkazy przesłań blokowych
  • dwa tryby pracy: natywny oraz tryb emulacji 6502 (w tym ostanim procesor się "budzi" po włączeniu zasilania i resecie)

Procesor składa się z 22000 tranzystorów.

Osobliwości

Rejestry

Osobliwością procesora jest działanie rejestrów C, X i Y: są one 16-bitowe, ale żeby skorzystać z ich pełnego rozmiaru, trzeba oddzielnym rozkazem dokonać przełączenia dodatkowych bitów rejestru statusu. Jeden z nich, zwany M, wybiera rozmiar akumulatora oraz operacji na pamięci (1 - ośmiobitowe, 0 - szesnastobitowe), drugi zwany X ma analogiczne znaczenie dla obydwu rejestrów indeksowych.

Dodatkowo rejestry indeksowe i akumulator zachowują się nieco odmiennie przy manipulacji bitami M i X. Mianowicie przełączenie rejestrów X i Y z szesnastu na osiem bitów zeruje ich starsze bajty, natomiast przełączenie akumulatora na osiem bitów powoduje, że ulega on rozłączeniu na dwie połówki, ale zawartość starszej jest w dalszym ciągu dostępna jako "akumulator B".

Szesnastobitowe rejestry C, X, Y są dostępne tylko w trybie natywnym 65C816, natomiast w trybie emulacji 6502 istnieje dostęp do akumulatora B - obydwie połówki rejestru C można zamienić miejscami.

Tryb emulacji 6502

W trybie emulacji 6502 działają wszystkie rozkazy i tryby adresowania 65C816, nie da się jedynie, jak napisano powyżej, skorzystać z 16-bitowych rejestrów.

Dodatkową różnicą jest działanie trybów adresowania indeksowanych strony zerowej: jeśli adres wynikający z dodania adresu bazowego i rejestru indeksowego jest większy niż 255, w trybie emulacji 6502 "zawija się" on do początku strony zerowej, natomiast w trybie natywnym adres efektywny wskaże obszar poza stroną zerową. Żeby było dowcipniej, zachowanie takie w trybie emulacji dotyczy tylko rozkazów 6502, ale nie 65C02 - dlatego w trybie emulacji 6502, gdy rejestr X ma wartość $FF, rozkaz STZ $FF,X zapisze daną pod zupełnie inny adres ($01FE) niż rozkaz STA $FF,X ($00FE).

Do osobliwości (jeśli nie błędów w konstrukcji CPU) można też zaliczyć działanie indeksowanych trybów adresowania absolutnego: jeśli adres wynikający z dodania adresu bazowego i rejestru indeksowego jest większy niż 65535, dochodzi do przekroczenia granicy segmentu 64k. Np. załadowanie do rejestru X wartości $FF i wykonanie rozkazu LDA $FFFF,X sprawi, że procesor dokona odczytu spod adresu $0100FE. Dzieje się tak nie tylko w trybie natywnym (co naturalne), ale również w trybie emulacji, a to powoduje problemy z kompatybilnością z oprogramowaniem pisanym dla 6502, jeśli dostępy nie są wykonywane zawsze w ten sam sposób (lecz np. zapisy trybami adresowania strony zerowej, a odczyty jak powyżej, lub odwrotnie). Ten problem ma np. MyDOS. Można to rozwiązać w dwojaki sposób: albo poprawiając program (niekiedy zresztą tego typu działanie jest po prostu błędem, który na 6502 pozostaje niezauważony), albo sprzętowo powielając stronę zerową w obszarze $010000-$0100FF. To drugie zaimplementowano w karcie Rapidus Accelerator.

Rozszerzenia oparte na 65C816

Programy ze wsparciem dla 65C816

Emulatory

  • Altirra - emuluje 65C816 z zegarem do 21,28 MHz (NTSC 21,48 MHz) i do 16 MB pamięci liniowej.

Inne

Zobacz też

Inne

Personal tools