XL OS

From Atariki

Wersja z dnia 11:31, 6 wrz 2010 KMK (Dyskusja | wkład) ← Previous diff		Aktualna wersja Jhusak (Dyskusja | wkład) (→Odnośniki zewnętrzne)
Linia 14:		Linia 14:
	* relokator binarny ([[ACX]])		* relokator binarny ([[ACX]])
	* procedury obsługi [[nowe urządzenia|nowych urządzeń]]		* procedury obsługi [[nowe urządzenia|nowych urządzeń]]
-	* program testujący ([[Self Test]])	+	* program testujący ([[SELF TEST]])
	Ponadto, inaczej niż w [[Atari OS|poprzednich wersjach]], nie ma rozróżnienia na wersję PAL i NTSC - system sam rozpoznaje wersję sprzętu i dostosowuje do tego wewnętrzne ustawienia.		Ponadto, inaczej niż w [[Atari OS|poprzednich wersjach]], nie ma rozróżnienia na wersję PAL i NTSC - system sam rozpoznaje wersję sprzętu i dostosowuje do tego wewnętrzne ustawienia.
Linia 24:		Linia 24:
	===Seryjne===		===Seryjne===
-	* AA000000 rev. 10 z 26 października 1982 roku; pierwsza wersja dla [[1200XL]].	+	====AA000000 rev. 10====
-	* AA000001 rev. 11 z 23 grudnia 1982 roku; druga wersja dla 1200XL.	+	Data w sygnaturze: 26 października 1982 r. Pierwsza wersja dla [[1200XL]].
-	* BB000000 rev. 1 z 11 marca 1983 roku; pierwsza wersja dla [[600XL]] i [[800XL]].	+	* Usunięty Memo Pad.
-	* BB000001 rev. 2 z 10 maja 1983 roku; najpopularniejsza wersja, znajdująca się w Atari 800XL i większości modeli [[XE]].	+	* Dodany ekran powitalny z logo Atari oraz Self Test.
-	* BB000001 rev. 3 z 1 marca 1985 roku; w zasadzie identyczna z BB000001 rev. 2 (ulepszony SELF TEST, zmiany w samym systemie są nieistotne). Przeznaczona dla [[130XE]], znajduje się w części modeli XE.	+	* Dodana obsługa klawisza Help - rejestr HELPFG (732=$02DC).
-	* BB000001 rev. 4 z 7 maja 1987 roku; ROM dla [[XEGS]].	+	* Dodana obsługa funkcji dostępnych pod klawiszy F1-F4 (oraz diod LED), oraz związane z tym nowe rejestry KEYDIS (621=$026D), DMASAV (733=$02DD), NOCLIK (731=$02DB), CHSALT (619=$026B).
-	* BB000001 rev. 59 (znany jako 01.3b) z 21 lipca 1987 roku; wersja arabska ROM-u BB000001 rev. 3 dla [[arabski 65XE|arabskiego 65XE]]. Istnieją 2 wersje o tej sygnaturze.	+	* Dodany międzynarodowy zestaw znaków.
		+	* Możliwość przedefiniowania znaczenia klawiszy (osobno klawiszy F1-F4) i związane z tym nowe wektory KEYDEF (121-122=$79-$7A) i FKDEF (96-97=$60-$61).
		+	* Możliwość zmiany szybkości samo-powtarzania wciśniętego klawisza - rejestry KRPDEL (729=$02D9) i KEYREP (730=$02DA).
		+	* Zmiana działania klawisza Caps.
		+	* Dodany szybki test ROM i RAM przy włączaniu komputera.
		+	* Dodana obsługa 4 zworek na płycie głównej - rejestr JMPERS (0782=$030E). System używa tylko zworki J1 - jeśli zwarta podczas uruchamiania systemu, włączany jest Self Test.
		+	* Dodane 4 nowe tryby graficzne 12, 13, 14 i 15.
		+	* W edytorze ekranowym E: dodany opcjonalny płynny przesuw - rejestr FINE (622=$026E).
		+	* Rozszerzenia procedur komunikacji ze stacją dysków:
		+	** Możliwość odczytu/zapisu sektorów o długości innej niż 128 bajtów (od 1 do 65536 bajtów) - rejestr DSCTLN (725-726=$02D5-$02D6).
		+	** Możliwość zapisu sektora bez automatycznej weryfikacji odczytu - komenda "P".
		+	* Relokator binarny ([[ACX]]).
		+	* Rozszerzenia w procedurach pollingu urządzeń zewnętrznych (Poll 3, Poll 4).
		+	* Poprawka dla funkcji CLOSE dla drukarki - automatyczne dodawanie EOL do bufora drukarki.
		+	* Dodana obsługa numeru urządzenia w handlerze P:.
		+	* Poprawka w obsłudze odczytu za długich rekordów w CIO.
		+	* Poprawka w obsłudze błędów CIO - w przypadku wystąpienia błędu zwraca długość bufora równą 0.
		+	* Poprawka błędu czyszczenia edytora ekranowego - działa niezależnie od pozycji kursora.
		+	* Poprawka błędu czyszczenia ekranu - nigdy nie zeruje pamięci powyżej RAMTOP.
		+	* Poprawka w pakiecie matematycznym - zwraca błąd przy próbie liczenia logarytmu z 0.
		+	* Nowe wpisy w [[tablica skoków|tablicy skoków]] ROM: PUPDIS $E480, SLFTST $E483, PHENTR $E486, PHULNK $E489, PHINIS $E48C.
		+	* Zmiana w obsłudze zmiennych systemowych - są zerowane tylko podczas zimnego startu, a podczas gorącego już nie.
		+	* Jedna wersja systemu dla komputerów PAL i NSTC - procedury komunikacji z urządzeniami zewnętrznymi działają zależnie od rejestru [[Rejestry GTIA#PAL|PAL]].
		+	* Dodana sygnatura ROM - obszary $C000-$C00B i $FFEE-$FFF9.
		+	* Zmiany w związku z nowym przeznaczeniem rejestru [[Rejestry PIA#PORTB|PORTB]] - usunięcie obsługi joysticków 3-4 i paddle 5-8.
		+	* Różne zmiany w zmiennych systemowych.[http://www.strotmann.de/~cas/Infothek/AtariXlAddendum/xladdendum.pdf]
		+
		+	====AA000001 rev. 11====
		+	Data w sygnaturze: 23 grudnia 1982 r. Druga wersja dla 1200XL.
		+	* Poprawka w procedurach płynnego przesuwu edytora - zamknięcie urządzenia E: powoduje teraz przywrócenie poprzedniej wartości zmiennej FINE i przywrócenie ekranu do trybu przesuwu zgrubnego.[http://www.strotmann.de/~cas/Infothek/AtariXlAddendum/xladdendum.pdf]
		+	* Dodany znaczek ® do wyświetlanego logo Atari.
		+
		+	====BB000000 rev. 1====
		+	Data w sygnaturze: 11 marca 1983 r. Pierwsza wersja dla [[600XL]] i [[800XL]].
		+
		+	====BB000001 rev. 2====
		+	Data w sygnaturze: 10 maja 1983 r. Druga wersja dla 800XL. Najpopularniejsza wersja - znajduje się w większości egzepmlarzy, a także w większości modeli [[XE]], mimo że rewizja 3 była gotowa przed rozpoczęciem sprzedaży 130XE. Firma Atari, Inc. była znana z nadprodukcji komponentów - być może montując rev 2 w XE upłynniano zalegające zapasy.
		+
		+	====BB000001 rev. 3====
		+	Data w sygnaturze: 1 marca 1985 r. Przeznaczona dla [[130XE]], znajduje się tylko w dość późnych egzemplarzach serii XE, prawdopodopodobnie tylko w tych wyprodukowanych już po premierze XEGS.
		+	* Poprawiony rzadko występujący błąd w procedurze [[SIO]] obliczającej sumę kontrolną.[http://www.atariage.com/forums/topic/140125-pal-130xe/page__view__findpost__p__1699212] Błąd powodował zawieszanie się operacji dyskowych na okres 5 sekund, a w przypadku drukowania na drukarce [[1027]] na 9 minut.[http://www.atarimagazines.com/compute/issue73/insight_atari.php]
		+	* Ulepszenia w Self Teście: usunięto klawisze F1-F4 z testu klawiatury, przyspieszono test pamięci, dodano testowanie pamięci rozszerzonej.
		+
		+	====BB000001 rev. 4====
		+	Data w sygnaturze: 7 maja 1987 r. Wersja dla [[XEGS]].
		+
		+	====BB000001 rev. 59====
		+	Data w sygnaturze: 21 lipca 1987 r. Znana też jako 01.3b. Modyfikacja ROM-u BB000001 rev. 3 dla [[arabski 65XE|arabskiego 65XE]]. Istnieją 2 wersje o tej sygnaturze.
	===Prototypowe===		===Prototypowe===
-	* BB000002 rev. 3 z 23 marca 1984 roku; wcześniejsza wersja prototypowa systemu dla Atari [[1450XLD]]. [http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/nir_dary_cds/ROMS/ROMS_OS/XLROMS/1450R3V0.ROM]	+	====BB000002 rev. 3 (1)====
-	* BB000002 rev. 3 z 21 czerwca 1984 roku; późniejsza wersja prototypowa systemu dla Atari 1450XLD. [http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/nir_dary_cds/ROMS/ROMS_OS/XLROMS/1450R3VX.ROM]	+	Data w sygnaturze: 23 marca 1984 r. Wcześniejsza wersja prototypowa systemu dla Atari [[1450XLD]]. [http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/nir_dary_cds/ROMS/ROMS_OS/XLROMS/1450R3V0.ROM]
-	* CC000001 rev. 4 z 6 września 1984; ostatnia wersja prototypowa po zarzuceniu prac nad [[1090]], przeznaczona dla 800XL i [[900XLF]]. Charakteryzuje się '''brakiem''' procedur obsługi [[nowe urządzenia|nowych urządzeń]] i [[PBI]]. W zamian [[SIO]] ma wbudowany protokół szybkiej transmisji 38,4 kbps.[http://www.atariage.com/forums/topic/78579-a800ossrc/page__view__findpost__p__961535]	+
		+	====BB000002 rev. 3 (2)====
		+	Data w sygnaturze: 21 czerwca 1984 r. Późniejsza wersja prototypowa systemu dla Atari 1450XLD. [http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/nir_dary_cds/ROMS/ROMS_OS/XLROMS/1450R3VX.ROM]
		+
		+	====CC000001 rev. 4====
		+	Data w sygnaturze: 6 września 1984 r. Ostatnia wersja prototypowa po zarzuceniu prac nad [[1090]], przeznaczona dla 800XL i [[900XLF]]. Charakteryzuje się '''brakiem''' procedur obsługi [[nowe urządzenia|nowych urządzeń]] i [[PBI]]. W zamian [[SIO]] ma wbudowany protokół szybkiej transmisji 38,4 kbps.[http://www.atariage.com/forums/topic/78579-a800ossrc/page__view__findpost__p__961535]
	Wersje prototypowe zawierają kilka bardziej - ale jednak nie "bardzo" - istotnych zmian w stosunku do BB000001 rev. 2, oraz parę poprawek, które - co dziwne - nie znalazły się w późniejszych wersjach systemu XL/XE.		Wersje prototypowe zawierają kilka bardziej - ale jednak nie "bardzo" - istotnych zmian w stosunku do BB000001 rev. 2, oraz parę poprawek, które - co dziwne - nie znalazły się w późniejszych wersjach systemu XL/XE.
-	Istnieje "w obiegu" co najmniej kilkanaście nieoficjalnych wersji z różnymi modyfikacjami, np. [[APE Warp plus OS]]	+	Istnieje "w obiegu" co najmniej kilkanaście nieoficjalnych wersji z różnymi modyfikacjami, np. [[APE Warp plus OS|APE Warp+ OS]].
	==Rozmieszczenie w pamięci==		==Rozmieszczenie w pamięci==
Linia 59:		Linia 111:
	==Odnośniki zewnętrzne==		==Odnośniki zewnętrzne==
-	* [http://members.chello.nl/taf.offenga/atari_dev.htm Atari 8-bit Developers Page] - strona [[Frankenstein|Freddy'ego Offengi]], z której można ściągnąć ROM-y XL OS	+	* [http://members.chello.nl/taf.offenga/atari_dev.htm Atari 8-bit Developers Page][https://web.archive.org/web/20190319124744/http://www.ataripreservation.org:80/websites/freddy.offenga/atari_dev.htm wersja na arghive.org] - strona [[Frankenstein|Freddy'ego Offengi]], z której można ściągnąć ROM-y XL OS
-	* [http://members.chello.nl/taf.offenga/osroms.txt Informacje o systemach operacyjnych] na stronie Freddy'ego Offengi	+	* [http://members.chello.nl/taf.offenga/osroms.txt Informacje o systemach operacyjnych] [https://web.archive.org/web/20161227075255/http://www.ataripreservation.org/websites/freddy.offenga/osroms.txt wersja na archive.org] na stronie Freddy'ego Offengi
	[[Kategoria:Oprogramowanie Atari 8-bit]]		[[Kategoria:Oprogramowanie Atari 8-bit]]

---

Aktualna wersja

Zwyczajowa nazwa systemu operacyjnego znajdującego się w ROM-ie komputerów Atari serii XL i XE. Jest to wersja rozwojowa Atari OS rev. B, poprawiona i rozbudowana. System zajmuje 16k w obszarze adresowym od $C000 do $FFFF (dokładne informacje na ten temat znajdują się poniżej).

Spis treści 1 Autorzy 2 Elementy składowe 3 Wersje 3.1 Seryjne 3.1.1 AA000000 rev. 10 3.1.2 AA000001 rev. 11 3.1.3 BB000000 rev. 1 3.1.4 BB000001 rev. 2 3.1.5 BB000001 rev. 3 3.1.6 BB000001 rev. 4 3.1.7 BB000001 rev. 59 3.2 Prototypowe 3.2.1 BB000002 rev. 3 (1) 3.2.2 BB000002 rev. 3 (2) 3.2.3 CC000001 rev. 4 4 Rozmieszczenie w pamięci 5 Download 6 Odnośniki zewnętrzne

Autorzy

• 1200XL: H. Stewart, L. Winner, R.S. Scheiman, Y.M. Chen, M.W. Colburn
• 600XL/800XL/1450XLD: R.S. Scheiman, R.K. Nordin, Y.T. Jang, Vincent Wu, Michael Barrall

Elementy składowe

Na XL OS składają się następujące elementy:

• procedury obsługi przerwań
• CIO
• SIO
• pakiet matematyczny
• relokator binarny (ACX)
• procedury obsługi nowych urządzeń
• program testujący (SELF TEST)

Ponadto, inaczej niż w poprzednich wersjach, nie ma rozróżnienia na wersję PAL i NTSC - system sam rozpoznaje wersję sprzętu i dostosowuje do tego wewnętrzne ustawienia.

Jako ciekawostkę można dodać, że system zawiera tzw. "tryb przyciągania uwagi" - rodzaj prostego wygaszacza ekranu, który włącza się, gdy użytkownik nie dotyka klawiatury przez ok. 11 minut (dokładnie, 32768 "ramek" VBL, czyli w systemie PAL, 10 minut i 57,2 sek.). Po upływie tego czasu jasność wyświetlanego obrazu redukowana jest o połowę, a kolory tła, tekstu i ramki zaczynają się zmieniać co ok. 5 sekund. Naciśnięcie dowolnego klawisza przywraca normalny stan komputera.

Wersje

W XL OS data wydania i wersja systemu są zakodowane w tzw. sygnaturze. Znane są następujące wersje OS-u:

Seryjne

AA000000 rev. 10

Data w sygnaturze: 26 października 1982 r. Pierwsza wersja dla 1200XL.

• Usunięty Memo Pad.
• Dodany ekran powitalny z logo Atari oraz Self Test.
• Dodana obsługa klawisza Help - rejestr HELPFG (732=$02DC).
• Dodana obsługa funkcji dostępnych pod klawiszy F1-F4 (oraz diod LED), oraz związane z tym nowe rejestry KEYDIS (621=$026D), DMASAV (733=$02DD), NOCLIK (731=$02DB), CHSALT (619=$026B).
• Dodany międzynarodowy zestaw znaków.
• Możliwość przedefiniowania znaczenia klawiszy (osobno klawiszy F1-F4) i związane z tym nowe wektory KEYDEF (121-122=$79-$7A) i FKDEF (96-97=$60-$61).
• Możliwość zmiany szybkości samo-powtarzania wciśniętego klawisza - rejestry KRPDEL (729=$02D9) i KEYREP (730=$02DA).
• Zmiana działania klawisza Caps.
• Dodany szybki test ROM i RAM przy włączaniu komputera.
• Dodana obsługa 4 zworek na płycie głównej - rejestr JMPERS (0782=$030E). System używa tylko zworki J1 - jeśli zwarta podczas uruchamiania systemu, włączany jest Self Test.
• Dodane 4 nowe tryby graficzne 12, 13, 14 i 15.
• W edytorze ekranowym E: dodany opcjonalny płynny przesuw - rejestr FINE (622=$026E).
• Rozszerzenia procedur komunikacji ze stacją dysków:
  • Możliwość odczytu/zapisu sektorów o długości innej niż 128 bajtów (od 1 do 65536 bajtów) - rejestr DSCTLN (725-726=$02D5-$02D6).
  • Możliwość zapisu sektora bez automatycznej weryfikacji odczytu - komenda "P".
• Relokator binarny (ACX).
• Rozszerzenia w procedurach pollingu urządzeń zewnętrznych (Poll 3, Poll 4).
• Poprawka dla funkcji CLOSE dla drukarki - automatyczne dodawanie EOL do bufora drukarki.
• Dodana obsługa numeru urządzenia w handlerze P:.
• Poprawka w obsłudze odczytu za długich rekordów w CIO.
• Poprawka w obsłudze błędów CIO - w przypadku wystąpienia błędu zwraca długość bufora równą 0.
• Poprawka błędu czyszczenia edytora ekranowego - działa niezależnie od pozycji kursora.
• Poprawka błędu czyszczenia ekranu - nigdy nie zeruje pamięci powyżej RAMTOP.
• Poprawka w pakiecie matematycznym - zwraca błąd przy próbie liczenia logarytmu z 0.
• Nowe wpisy w tablicy skoków ROM: PUPDIS $E480, SLFTST $E483, PHENTR $E486, PHULNK $E489, PHINIS $E48C.
• Zmiana w obsłudze zmiennych systemowych - są zerowane tylko podczas zimnego startu, a podczas gorącego już nie.
• Jedna wersja systemu dla komputerów PAL i NSTC - procedury komunikacji z urządzeniami zewnętrznymi działają zależnie od rejestru PAL.
• Dodana sygnatura ROM - obszary $C000-$C00B i $FFEE-$FFF9.
• Zmiany w związku z nowym przeznaczeniem rejestru PORTB - usunięcie obsługi joysticków 3-4 i paddle 5-8.
• Różne zmiany w zmiennych systemowych.[1]

AA000001 rev. 11

Data w sygnaturze: 23 grudnia 1982 r. Druga wersja dla 1200XL.

• Poprawka w procedurach płynnego przesuwu edytora - zamknięcie urządzenia E: powoduje teraz przywrócenie poprzedniej wartości zmiennej FINE i przywrócenie ekranu do trybu przesuwu zgrubnego.[2]
• Dodany znaczek ® do wyświetlanego logo Atari.

BB000000 rev. 1

Data w sygnaturze: 11 marca 1983 r. Pierwsza wersja dla 600XL i 800XL.

BB000001 rev. 2

Data w sygnaturze: 10 maja 1983 r. Druga wersja dla 800XL. Najpopularniejsza wersja - znajduje się w większości egzepmlarzy, a także w większości modeli XE, mimo że rewizja 3 była gotowa przed rozpoczęciem sprzedaży 130XE. Firma Atari, Inc. była znana z nadprodukcji komponentów - być może montując rev 2 w XE upłynniano zalegające zapasy.

BB000001 rev. 3

Data w sygnaturze: 1 marca 1985 r. Przeznaczona dla 130XE, znajduje się tylko w dość późnych egzemplarzach serii XE, prawdopodopodobnie tylko w tych wyprodukowanych już po premierze XEGS.

• Poprawiony rzadko występujący błąd w procedurze SIO obliczającej sumę kontrolną.[3] Błąd powodował zawieszanie się operacji dyskowych na okres 5 sekund, a w przypadku drukowania na drukarce 1027 na 9 minut.[4]
• Ulepszenia w Self Teście: usunięto klawisze F1-F4 z testu klawiatury, przyspieszono test pamięci, dodano testowanie pamięci rozszerzonej.

BB000001 rev. 4

Data w sygnaturze: 7 maja 1987 r. Wersja dla XEGS.

BB000001 rev. 59

Data w sygnaturze: 21 lipca 1987 r. Znana też jako 01.3b. Modyfikacja ROM-u BB000001 rev. 3 dla arabskiego 65XE. Istnieją 2 wersje o tej sygnaturze.

Prototypowe

BB000002 rev. 3 (1)

Data w sygnaturze: 23 marca 1984 r. Wcześniejsza wersja prototypowa systemu dla Atari 1450XLD. [5]

BB000002 rev. 3 (2)

Data w sygnaturze: 21 czerwca 1984 r. Późniejsza wersja prototypowa systemu dla Atari 1450XLD. [6]

CC000001 rev. 4

Data w sygnaturze: 6 września 1984 r. Ostatnia wersja prototypowa po zarzuceniu prac nad 1090, przeznaczona dla 800XL i 900XLF. Charakteryzuje się brakiem procedur obsługi nowych urządzeń i PBI. W zamian SIO ma wbudowany protokół szybkiej transmisji 38,4 kbps.[7]

Wersje prototypowe zawierają kilka bardziej - ale jednak nie "bardzo" - istotnych zmian w stosunku do BB000001 rev. 2, oraz parę poprawek, które - co dziwne - nie znalazły się w późniejszych wersjach systemu XL/XE.

Istnieje "w obiegu" co najmniej kilkanaście nieoficjalnych wersji z różnymi modyfikacjami, np. APE Warp+ OS.

Rozmieszczenie w pamięci

Jak napisano powyżej, XL OS rezyduje w pamięci ROM o pojemności 16k znajdującej się zasadniczo w obszarze $C000-$FFFF. Pamięć ta jednak nie jest w pełni liniowo zmapowana na przestrzeń adresową 6502. Poniżej znajduje się tabela obrazująca różnice pomiędzy fizyczną lokalizacją zawartości pamięci ROM z systemem, a jej logiczną lokalizacją w przestrzeni adresowej.

Obszar pamięci ROM:	Lokalizacja w pamięci Atari:	Warunek mapowania:	Opis obszaru:
$0000-$0FFF	$C000-$CFFF	PORTB bit0=1	system
$1000-$17FF	$5000-$57FF	PORTB bit7=0	SELF TEST
$1800-$3FFF	$D800-$FFFF	PORTB bit0=1	system

Zobacz też: Mapa pamięci.

Download

• Kod źródłowy: OS.tar.gz (zdisasemblowana wersja BB000001 rev. 2)

Odnośniki zewnętrzne

• Atari 8-bit Developers Pagewersja na arghive.org - strona Freddy'ego Offengi, z której można ściągnąć ROM-y XL OS
• Informacje o systemach operacyjnych wersja na archive.org na stronie Freddy'ego Offengi